به گزارش گروه پارلمان شهری شهرداری نیوز،وزارت کشور برای افزایش اختیارات نظارتی خود پیشنهاد انتخابی شدن شهردار را داده است. پیشنهادی که یکی از مهم ترین مسئولیتهای شوراها را از آنها سلب می کند. برخی موافقان این طرح معتقدند مردم به این مرحله از رشد و آگاهی رسیده اند که بتوانند شهرداران را خودشان انتخاب کنند اما مخالفان این طرح می گویند انتخاب شهردار تخصصی است و اگر شهردار توسط شورا انتخاب نشود آنها جایگاهی برای شوراها قائل نمی شوند.

هفته گذشته معاون عمرانی وزیر کشور خبر از ارسال لایحه مدیریت یکپارچه شهری به دولت داد. لایحه ای که بر اساس یکی از بندهای آن انتخاب شهردار در شهرهای با جمعیت بالای 200 هزار نفر توسط مردم و همزمان با انتخاب اعضای شورای شهر انجام می شود. با انتشار این خبر برخی از مسوولان مدیریت شهری نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. به گفته آنها گرفته شدن حق انتخاب شهردار از شوراهای شهر به منزله تبدیل شورای شهر به ویترینی در مدیریت شهری است که همچون گذشته نخواهد توانست برعملکرد شهردار نظارت کند.

مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران نیز در واکنش به این لایحه عنوان کرد: موضوعی که اکنون در دولت یازدهم مطرح است این است که می‌خواهند مجددا انتخاب شهردار را به مردم واگذار کنند و این کار نادرستی است. چراکه انتخاب شهردار انتخاب فردی مشهور و سیاسی نیست و انتخاب شهردار یک کار تخصصی و یکی از اختیارات شوراست.

چمران اظهار کرد: یقینا شورای شهر با این نظر دولت مخالف است و ما نیز دلایل مخالف خود را عرضه خواهیم کرد و امیدواریم در این دولت که تعامل دولت و شورا وجود دارد این موضوع حل شود.

چمران ادامه داد: این موضوع چند سال پیش نیز مطرح شد که با همکاری خوب مجلس و شورای عالی استان‌ها پیشنهاد مطرح شده پس گرفته شد ولی حالا دوباره قرار است آن را طرح کنند. این موضوع نیز یکی از مواردی است که از اختیارات شوراها می‌کاهد و فکر می‌کنم در این صورت ضرورتی برای برگزاری انتخابات شوراها و هزینه کردن برای این نهاد وجود نداشته باشد.

اشاره چمران به طرح نمایندگان مجلس در این رابطه است که سال 89 به هیات رییسه مجلس تقدیم شد . طرح بی سرانجامی که دوباره توسط دولت مطرح شده است .

طرح دوباره یک پیشنهاد قدیمی

مهرداد لاهوتی یکی از نمایندگان مجلس که یکی از 50 امضا کننده طرح انتخابی شدن شهردار در آن سالها بود در دفاع از آن گفت: مردم به این مرحله از رشد و آگاهی رسیده اند که بتوانند شهرداران را هم خودشان انتخاب کنند ، در حالی که رئیس جمهور، مجلس و شوراها توسط مردم انتخاب می شوند مردم می توانند شهرداران را نیز خودشان انتخاب کنند. انتخاب شهرداران به وسیله مردم می تواند چالش های بین مدیریت اجرایی و شوراها را رفع کند و مردم در این زمینه تصمیم گیری کنند. با اتمام بررسی این لایحه در دولت و تصویب آن در مجلس شاهد یکی از مهم ترین تحولات شهرداری‌ها یعنی انتخاب شهردار با نظر مستقیم مردم و اعمال دموکراسی خواهیم بود.

عضو هیات رئیسه فراکسیون مدیریت شهری و روستایی مجلس شورای اسلامی٬ یادآور شد: تاکنون لایحه مدیریت شهری به مجلس ارجاع نشده اما به محض ارسال این لایحه مجلس، بررسی آن را در کمیسیون‌های تخصصی در دستور کار خود قرار خواهد داد.

علاوه بر این، محمدسالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران نیز از عملکرد معاونت عمرانی وزارت کشور در تدوین این لایحه انتقاد کرد و گفت: بیش از سه دوره از فعالیت شوراها می‌گذرد و اینکه گفته می‌شود انتخاب شهردار از شوراها سلب شود یک اتفاق نادر است. سالاری ابراز امیدواری کرد که با پیگیری‌های رئیس شورای شهر و تعامل با دولت این موضوع حل و فصل شود.

  تجربه جهانی  انتخاب شهردار توسط مردم

در بسیاری از شهرهای جهان شهرداران با رای مستقیم مردم انتخاب می شوند. در شهری مانند واشنگتن دی. سی شهردار برای یک دوره 4 ساله توسط مردم انتخاب می شود. همانند شهر لندن که از سال  2000 شهردار با رای مستقیم مردم برگزیده می شود.

شهر دهلی هند یکی از هشت شهر بزرگ دنیا محسوب می شود که از سال 2000 برای انتخاب شهردار در آنجا انتخابات برگزار و شهردار با رای مستقیم مردم انتخاب می شود.

در برزیل شهرداران به جز مراکز استانها، شهرهای مرزی و مناطق امنیتی و حساس توسط مردم انتخاب می شدند اما از سال 1988 همه شهرداران به طور مستقیم برای یک دوره 4 ساله توسط مردم انتخاب می‌شوند.

مخالفان چه می گویند

با وجود تجربه های جهانی بسیاری از اعضای شوراهای شهر با این موضوع مخالفند. اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان اینکه شوراها به قوانین و اختیارات بیشتری نیاز دارند،می گوید: باید از تعجیل در طرح‌هایی مانندانتخاب شهردار توسط مردم پرهیز کرد.

او نیز معتقد است انتخاب شهردار یک انتخاب تخصصی است و اگر نقطه نظری درباره بهبود جایگاه مدیریت شهری دارند بهترین جایگاه طرح آن شوراست، بنابراین بهتر است اگر چنین تصمیمی وجود دارد ابتدا در شوراها بررسی شود تا به سرنوشت طرح انتقال پایتخت دچار نشود که یک فضای احساسی ایجاد و نهایتا منجر به تشکیل کارگروهی شد تا طی دو سال این موضوع را بررسی کند.

عبدالمقیم ناصحی رئیس کمیسیون اجتماعی شورای شهر تهران هم در صف مخالفان این لایحه است. او با بیان این که قانونگذار همه جوانب و ابعاد موضوع را بررسی کرده که انتخاب شهردار را به شوراها واگذار کرده است، مگر حالا چه اتفاقی افتاده که چنین بحثهایی مطرح می شود، گفت: اگر شهردار توسط شورا انتخاب نشود آن زمان شهرداران هیچ وقعی برای شوراها قائل نمی شوند.

ناصحی افزود: اگر این پیشنهاد عملیاتی شود، شوراها بر چه نظارت کنند و اگر نظارت کردند و کارها به درستی انجام نشده بود چه کاری از دستشان بر می آید. در مجلس نمایندگان می توانند وزیر را استیضاح کنند اما شورا هیچ اختیاری ندارد و چنین نظارتی بی فایده است.

نام و سمت          دیدگاه    توضیحات

مهدی چمران ،رییس شورای عالی استانها       مخالف   

کار شهردار کاملا تخصصی است و نه سیاسی و اگر این انتخاب به عهده مردم گذاشته شود ممکن است فردی سیاسی یا صرفا مشهور را انتخاب کنند در حالی که شورا بر اساس تخصص و تفحص فرد را انتخاب می‌کند.

اقبال شاکری،عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران           مخالف   

بنده با این اقدام مخالف هستم چراکه به تضعیف جایگاه شوراها منجر می‌شود علاوه بر این به طور کلی نظارت بر امور شهرداری‌ها در کشور آن هم با برنامه‌‌های خاص به سختی انجام می‌شود چه رسد به اینکه حیطه انتخاب شهردار هم از شوراها بگیرند.

غلامرضا انصاری،عضو کمیسیون برنامه وبودجه شورا موافق

انتخابی شدن شهردار توسط مردم، مدیریت شهری را به سمت برنامه محوری پیش خواهد برد. ما معتقدیم که اگر شهردار از یک حزب باشد وارد نقد همگانی می شود و اگر از دو حزب باشد تقابل ایجاد می شود اما کار انتخاب شهردار توسط مردم بسیار اقدام مثبتی است که چنانچه قانون آن تصویب شود کارآمدی بیشتری در عرصه شهری را شاهد خواهیم بود.

رضا تقی پور سخنگوی شورای شهر تهران         مخالف    قانون اختیارات زیادی را برای شوراها پیش بینی کرده است اما یکی از مسئولیت های اصلی شوراها انتخاب شهردار است.

عبدالمقیم ناصحی،ریس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی     مخالف    اگر این پیشنهاد عملیاتی شود، شوراها بر چه نظارت کنند و اگر نظارت کردند و کارها به درستی انجام نشده بود چه کاری از دستشان بر می آید. در مجلس نمایندگان می توانند وزیر را استیضاح کنند اما شورا هیچ اختیاری ندارد و چنین نظارتی بی فایده است.

مهرداد بائوج‌لاهوتی،نماینده مجلس      موافق    

با انتخاب شهرداران از سوی مردم بسیاری از اختلافات شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداری‌ها خاتمه می‌یابد٬  با رعایت دموکراسی در انتخاب شهرداران اعمال سلیقه در برگزیدن و استیضاح آن‌ها از سوی شوراهای اسلامی شهر و روستا از بین رفته و شهرداران جسارت لازم برای انجام امور در راستای بهبود اوضاع شهری را پیدا خواهند کرد.

اسماعیل دوستی موافق      من موافق این پیشنهاد هستم به شرطی که ساز و کار درستی برای آن تعریف شود که به نطر نمی آید جنین باشد .

انگیزه های دولت برای انتخابی شدن شهردار/ اختیار نظارت نداریم

روز گذشته وزیر کشور توضیحاتی در  مورد این لایحه داد . توصیخاتی که نشان می داد او بیشتر به دنبال افزایش اختیارات خود در بحث نظارت های حاکمیتی است. رحمانی در پاسخ به پرسش مهر که اگر شهرداران انتخابی شوند نقش نظارتی شوراها چه خواهد شد گفت:دولت برای اعمال حاکمیت باید سیاست‌های نظارتی داشته باشد؛ اما در حال حاضر اختیار لازم را در اعمال برخی نظرات در شهرها ندارد.

وی ادامه داد: موضوع مدیریت شهری یک موضوع مهم و تعیین کننده است و باید تلاش کنیم تا حد امکان وظایف اداره شهرها را به مردم واگذار کنیم و موضوعات مختلف و متفاوت شهری را یکپارچه پیش ببریم، اما دولت در اعمال حاکمیت نمی‌تواند وظایف خود را محول کند.

رحمانی فضلی با اشاره به ارائه پیشنهادی در زمینه انتخاب شهرداران بالای 200 هزار نفر با رأی مستقیم مردم گفت: در پیشنهاد جامعی که ارائه شده تقریبا از همه تجربه‌های موجود در دستگاه‌های اجرایی مختلف شوراها و شهرداران با تجربه استفاده شده است.  تلاش می کنیم سیاست اصلی را که واگذاری مدیریت، یکپارچگی مدیریت و سیاست حاکمیتی است رعایت کنیم.

وزیر کشور افزود: با وجود اینکه وزیر کشور حکم شهرداران شهرهای بالای 200 هزار نفر را صادر می‌کند، اما اگر وزارت کشور اشکالاتی در برنامه شهرداران ببیند و در صورت تخطی قصد برخورد با فرد خاطی را داشته باشد اختیارات لازم را برای این کار ندارد و این موضوع با روح نظارت حاکمیتی در تضاد است.

رحمانی فضلی در ادامه گفت: در شهرهای با جمعیت زیر 200 هزار نفر هم استانداران حکم شهرداران را صادر می‌کنند. آنان نیز با همین مسئله مواجه هستند. بنابراین تقویت شهرداری ها از سیاست‌های کلان است. دولت نمی‌تواند با عنوان حاکمیت نظارت خود را بر مسائلی مانند گسترش شهرها، ارتباط شهرها با مناطق پیرامونی و ... نادیده بگیرد. در حال حاضر با اقداماتی مواجه هستیم که حافظ شرایط زیست محیطی شهروندان نیست و دولت نیز نظارت کافی بر این وضعیت ندارد.

موافقان چه می گویند؟

اما این پیشنهاد موافقانی هم از اعضای شورای شهر دارد .غلامرضا انصاری عضو شورای اسلامی شهر تهران یکی از موافقان است . او با بیان این که هر چقدر در انتخاب شهردار به سمت مردمی شدن پیش رویم در نهایت به نفع مردم کار کرده ایم گفت: انتخابی شدن شهردار توسط مردم، مدیریت شهری را به سمت برنامه محوری پیش خواهد برد. ما معتقدیم که اگر شهردار از یک حزب باشد وارد نقد همگانی می شود و اگر از دو حزب باشد تقابل ایجاد می شود اما کار انتخاب شهردار توسط مردم بسیار اقدام مثبتی است که چنانچه قانون آن تصویب شود کارآمدی بیشتری در عرصه شهری را شاهد خواهیم بود.

محسن رضایی :قانون رعایت شود

محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام  نیز در گفتگو با مهر گفت: هر طرحی که درچارچوب قانون اساسی باشد، کار کارشناسی عمیق در مورد آن انجام شده باشد و به دستاورد های گذشته آسیب نزند مفید است.

او در پاسخ به این پرسش که موافق پیشنهاد جدید دولت درباره انتخاب مستقیم شهردار توسط مردم هستید گفت: ما اجلاس مدیریت یکپاچه شهری و شوراها را به تازگی برگزار کردیم، بعد از جمع بندی و بررسی نظرات جمعی دراین رابطه می توان اظهار نظر کرد.

رضایی درباره تعامل دولت و مدیریت شهری هم توضیح داد: دولت آقای روحانی و وزیر کشوربه دنبال کمک به اداره شهرها هستند و آمادگی دارند لوایحی را که کمک به اداره بهتر شهرها می کند تهیه کنند.

با این همه هنوز این لایحه در دولت بررسی نشده و به مجلس نیز نرفته است. به نظر می آید مخالفان درصدد هستند این لایحه را همانند گذشته در مجلس متوقف کنند.