روزنامه شرق: نکته اول: ماجرای اخیر کودتا در ترکیه در کنار دیگر بحث‌ها، کودتای السیسی در مصر را به یاد می‌آورد. حقوق انسان‌ها پایمال شد، عده‌ای کشته و تعداد بسیار بیشتری روانه زندان‌ها و شکنجه‌گاه‌های نظامیان مصر شدند. سکوت شرم‌آور و دردآور غرب در قضیه کودتای مصر را نمی‌توان فراموش کرد؛ اما به فاصله چند سال همان غرب در قضیه کودتای ترکیه ناگهان به یاد حقوق ‌بشر می‌افتد و از هر فرصت تبلیغاتی‌ای علیه دولت ترکیه استفاده می‌کند. اگر خوب دقت کنید، متوجه می‌شوید در هر دو قضیه دستور کار جهان غرب حمایت از کودتا‌گران است. فرقی نمی‌کند که کودتا موفق بشود یا شکست بخورد. حواسمان جمع باشد که فریب تعارفات رایج در قالب‌های کهنه را نخوریم. حمایت از دموکراسی و کرامت انسانی در قاموس این دولت‌ها از یک تعارف بیشتر جلو نمی‌رود و برای تزیین ویترین است. بحثی در این نیست که هر دولتی در پی منافع ملی خود باشد؛ اما نه به این قیمت که پا بر سر حقیقت بگذارد و تکیه‌گاهی شود برای امثال السیسی که مردم را به زنجیر بکشند و حقوق آنها را پایمال کنند. یک ژنرال کودتاگر ترکیه آیا از آن جوان آزادی‌خواه مصری بشرتر است؟

 نکته دوم: رجب طیب اردوغان این روزها تند می‌راند. تردیدی نیست که اردوغان علاوه بر خارج، مخالفان جدی‌ای در داخل ترکیه دارد؛ احزاب مخالفی که در چند دور انتخابات از طریق صندوق رأی نتوانسته‌اند اردوغان را شکست بدهند. ارتشی که در یک دهه گذشته بسیاری از امتیازات رانتی را واگذار کرده است. تشکیلات سازمان‌یافته بسیار گسترده گولن که کم‌کم با حضور در دستگاه‌های مختلف به تهدید درجه یک در ارزیابی‌های اردوغان تبدیل شده است، در کنار فهرستی از دیگر مشکلات از چالش‌های جدی‌ای برای حکومت هستند؛ اما روش مدیریت جاری نگران‌کننده است. دستگیری و حذف گسترده مخالفان، آثار اجتماعی و روانی گسترده‌ای خواهد داشت. این روش، جامعه ترکیه را به دو قطب موافق و مخالف می‌کشاند و با تزریق خشونت آن را به سمت برخوردهای سنگین خواهد برد. خوب است این روزها اردوغان کمی ماندلا بخواند.