به گزارش گروه محیط زیست شهرداری نیوز،آلودگی هوا اصلی ترین چالش زیست محیطی کشور و کلانشهر تهران است که سالهاست مسئولان برای برون رفت از وضعیت بحرانی آن هنوز اقدام شایسته ای انجام نداده اند، به طوری که اکنون بیش از 13 سال است که در کارنامه پایان ساله شان مردودی ثبت می شود .

طی سال های گذشته کارشناسان اعلام کردند خودرو و سوخت با استاندارد پایین و به نوعی بی کیفیت ، دو عامل اصلی افزایش آلودگی هواست، تردد میلیونی خودروهای با استاندارد یورو 2 و خودروهای فرسوده در کلانشهر تهران و احتراق سوخت به مراتب بی کیفیت تر از استاندارد خودروها ، اینچنین آلودگی هوا را در کلانشهرهای کشور به شرایط بحرانی رسانده است .

در حالیکه طی 13 سال گذشته کارشناسان محیط زیست شهری بارها و بارها نسبت به سوخت بی کیفیت در کلانشهر تهران هشدار داده اند، اما به تازگی مسئولان به مسئله بنزین توجه ویژه پیدا کرده اند بطوریکه معاون وزیر نفت در مصاحبه اخیر خود در تاریخ 15 اردیبهشت ماه تایید کرد بنزین تولید شده در تأسیسات پتروشیمی که طی سال های 88 به بعد به چرخه سوخت کشور اضافه شد، سرطان زاست و دلیل افزایش آلودگی هوا و افزایش سرطان در کلان شهرها و تهران در چند سال اخیر نیز همین بنزین پتروشیمی بوده است.

شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در همان سال ۹۱ نمونه هایی از بنزین توزیع شده در تهران را به آزمایشگاهی در آلمان فرستاد. با وجود اینکه مسوولان دولت گذشته می گویند بنزین پتروشیمی ها مشکلی نداشته است،‌ اما آزمایشات انجام شده روی این بنزین در آلمان حکایت از آلوده بودن آن دارد.

عبدالحسین بیات- عضو هیات مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی-بیان نمود: "بنزین تولیدی در مجتمع های پتروشیمی مطابق با بالاترین استانداردهای ملی و بین المللی است و آلودگی هوا ربطی به بنزین تولیدی پتروشیمی ها ندارد.حتی رویانیان -رئیس اسبق ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت – در سال 91 با قاطعیت گفت عامل اصلی آلودگی هوا بنزین تولید داخل نیست.

دولت نهم و دهم در اواخر‌ سال ۸۸ و ‌سال ۸۹ ،دو فرآورده را تحت‌عنوان رفورمیت (Rfvrmyt) و بنزین پیرولیز (Pyrolysis gasoline) با عنوان بنزین خودکفا به چرخه سوخت اضافه کرد. این در حالیست که در رفورمیت و بنزین پیرولیز، مخصوصا بنزین پیرولیز، ۵۰‌درصد بنزن وجود داشت.

بنزن یک ترکیب حلقوی فوق‌العاده سرطان‌زاست که در برگه مشخصات این ماده شیمیایی نوشته شده استنشاق این ماده بسیار خطرناک و عاملی است برای لوسمی (سرطان). این موضوعی کاملا شناخته شده است، حتی اگر بنزن را در اینترنت جست‌وجو کنیم،با عبارت Carcinogenic Grade A یعنی سرطان‌زای درجه نخستین مواجه می شوید .

بر اساس آزمایشات صورت گرفته طی سال 88 و 89 مشخص شد ، میزان بنزن در هوای شهر تهران به‌خصوص در پمپ بنزین‌ها بسیار بالاتر از حد استاندارد است که سونامی سرطان را در کشور رقم زده است .

در عین حال ترکیبات دیگری مثل زایلین (Xylene)، تولوئن (Toluene) و گوگرد از دیگر آلاینده های هوا بود که میزان زایلین هم بسیار بالاتر از میزان استاندارد بوده است.

گازوییل توزیع شده در سال های 88 به بعد هم ۹۰۰۰PPM گوگرد داشت، گوگرد آلاینده بسیار خطرناکی است که افزایش ذرات 2.5 میکرون و ذرات دوده ناشی از احتراق ناقص دیزل را به دنبال دارد.

یوسف رشیدی، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط ‌زیست و همچنین مدیرعامل پیشین شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این راستا می گوید: آزمایش بنزین های پتروشیمی توزیع شده در تهران نشان داد میزان بنزن و آروماتیک ها در بنزین پتروشیمی، بسیار فراتر از استانداردهای مورد نظر است.

رشیدی تصریح کرد: بر اساس نمونه‌های مستقیم برداشت شده از واحدهای توزیع بنزین شهر تهران و آنالیزهای انجام شده در آلمان میزان آروماتیک‌ها در بنزین پتروشیمی ۶.۴۸ درصد گزارش شده است. به استناد نمونه ‌برداری انجام شده در مرکز آزمایشگاهی سازمان محیط زیست نیز نتایج بدست آمده حاکی از بالا بودن میزان آروماتیک‌ها به مقدار ۶۳.۷۲ و میزان بنزن ۶.۹۸ در صد بوده است.

مدیر مرکز ملی هوا و تغییرات اقلیم سازمان محیط زیست با تاکید بر اینکه بنزن موجود در بنزین قطعا سرطان زا است، اظهار میدارد:تمامی متخصصان پتروشیمی می دانند که تنها خروجی فرآیند پتروشیمی، BTX است نه بنزین؛ ضمن اینکه بنزن موجود در بنزین قطعاً سرطان زا است.

وی ادامه می دهد: پتروشیمی می تواند محصولی به یکی از دو شکل پرولیز و ریفورمیت داشته باشد که براساس گواهی های خود پتروشیمی، بنزن موجود در این پرولیز ٥٠ درصد و بنزن موجود در ریفورمیت بین ٢ تا ١٠ درصد است. این در حالیست که بنزین توزیعی در سال ٨٩ پرولیز بود و سپس به صورت ریفورمیت ارائه شد؛ همین موضوع منجر به تقلیل شدید و ناگهانی روزهای پاک از ٣٢ روز در سال ٨٨ به ١٤ روز در سال ٨٩ شد. ادامه استفاده از بنزین پتروشیمی طی سال ها 89 به بعد سبب شد ، تعداد روزهای با هوای پاک در سالهای ٩٠،٩١ و ٩٢ به ٣ روز در سال برسد .

رشیدی یکی از مهم ترین عوامل ایجاد آلایندگی هوا را ذرات زیر ٢,٥ میکرون دانسته بیان می دارد: بررسی ها حاکی از آن است که آروماتیک، بنزن و به طور کلی ترکیبات حلقوی از عوامل ایجاد چنین ذراتی هستند. از همین رو تغییر سوخت کشور و توزیع سوختی با درصد بالای بنزن، منجر به کاهش روزهای پاک شد.

وی با اشاره به اینکه در سال ٨٩ غلظت بنزن موجود در هوا، ٩٠٠ ppb و طی سال های ٩٠ و ٩١ این میزان به ٣٠٠ تا ٣٦٠ ppb رسید، می گوید: این در حالی است که این میزان طبق استاندارد جهانی ١,٥ ppb است.

وی با بیان اینکه امروز در جهان، آلودگی های محیط زیست عامل بسیاری از بیماریها از جمله سرطان است، خاطرنشان می کند: به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست به منظور حفظ سلامت انسانها به دنبال اصلاح سوخت توزیعی در کشور است از اینرو با ارایه مدارک و مستندات به وزارت نفت ، توزیع ینزین پتروشیمی در کشور متوقف شد که خوشبختانه در سال ٩٣ روزهای پاک در این سه ماه به ٦ روز رسید.

مدیر مرکز ملی هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه توزیع بنزین یورو ٤ از دی ماه سال گذشته در اراک و از بهمن ماه در تهران و کرج آغاز شده است، اظهار می دارد: توزیع بنزین یورو ٤ در تبریز، اصفهان، شیراز، مشهد و اهواز نیز تا پایان امسال براساس برنامه مصوب مقابله با آلودگی هوا از سوی هیأت دولت صورت خواهد گرفت.

به گفته وی، بنزن به عنوان ترکیبی سرطان زا و عامل ایجاد کننده سرطان خون در کودکان شناخته می شود، به همین دلیل این دو پارامتر در سوخت توزیعی تهران مورد بررسی قرار گرفت و درصدهای به دست آمده منطبق با استاندارد یورو ٤ است.

رشیدی با اشاره به اینکه پایش موجود براساس داده ها و نمونه های به دست آمده از ١٢ پمپ بنزین تهران با درصد پراکندگی مختلف در شمال، جنوب، مرکز، شرق و غرب تهران صورت گرفته است، می افزاید: میزان بنزن اندازه گیری شده به طور کلی کم تر از یک درصد(استاندارد یورو ٤) بود و در بالاترین میزان به ٠,٨٦ درصد رسید و میزان آروماتیک نیز به طور متوسط ٢٤.٢٤ درصد بود که براساس استاندارد یورو ٤ می تواند تا ٣٥ درصد باشد ، این در حالی است که درصد بنزن و آروماتیک موجود در بنزین سوپر توزیعی در سال ١٣٩١ هیچ انطباقی با استاندارهای یورو ٤ نداشت. بطوریکه میزان بنزن موجود در بنزین سوپر ٦ تا ٧ درصد بود و ٦ تا ٧ برابر حد استاندارد یورو ٤ بود، همچنین میزان آروماتیک این نوع بنزین یک تا دو برابر حد استاندارد بود.

به گفته رشیدی سازمان حفاظت محیط زیست موظف است هر سه ماه یکبار آلاینده های خاص و ترکیب سوخت را پایش و نتایج آن را به دولت و مردم ارائه دهد.

وی تاکیدمی کند:با اطمینان به شهروندان اعلام می کنم اکنون یک قطره بنزین پتروشیمی توزیع نمی شود.

اکنون که توزیع سوخت پتروشیمی متوقف شده و به گفته مسئولان سوخت یورو 4 در بسیاری از کلانشهرها آغاز شده انتظار می رود آلودگی هوا کاهش یابد ، اما به واقع سونامی سرطانی که طی این سال ها کشور را فراگرفته و کودک و بزرگسال را به کام مرگ کشانده، چه می شود؟ چه کسی پاسخگو ی جان دادن مردم کلانشهرهاست؟