بیتوته: کبد نقش بسیار مهمی در متابولیسم پروتئین ها، چربی ها، کربوهیدرات ها و هورمون ها بازی می‌کند. کبد به کمک صفرایی که می‌سازد، باعث هضم چربی ها و حذف بیلی روبین ها (ضایعات هموگلوبین) می‌شود؛ همچنین در ذخیرۀ کربوهیدرات ها دخالت دارد و در دفع سموم و خروج برخی داروها سهیم است.
شرح بیماری
سرطان کبد عبارت است از یک تومور بدخیم (سرطانی) که از بافت کبد منشأ می‌گیرد. در کبد سرطان‌هایی نیز یافت می‌شوند که از نقاط دیگر منشأ گرفته به کبد گسترش یافته‌اند. سرطان کبد معمولاً در ارتباط با یک بیماری زمینه‌ای در کبد مثل سیروز کبد رخ می‌دهد. این سرطان در هر دو جنس به وجود می‌آید، اما در مردان شایع‌تر است.
علایم سرطان کبد چیست؟
اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد، هیچ گونه علائمی ندارند. علائم و نشانه های سرطان کبد شامل موارد زیر است:
- تهوع و استفراغ
- کاهش وزن بدون دلیل
- کاهش اشتها
- درد بالای شکم
- ضعف عمومی و خستگی
- ورم شکم
- تغییر رنگ پوست
- زرد شدن چشم ها
- تغییر رنگ مدفوع به سفید
علل بروز سرطان کبد
وجود سیروز از قبل در کبد. در حدود 50% بیمارانی که سرطان کبد دارند از قبل از آن دچار سیروز بوده‌اند.
عفونت هپاتیت B یا C
عفونت احتمالی با ویروس‌های آهسته
سرطان کبد, تومور بدخیم
سرطان کبد عبارت است از یک تومور بدخیم که از بافت کبد منشأ می‌گیرد
تشخیص سرطان کبد
غربالگری با استفاده از اولتراسوند و گاهی اوقات آزمایش خون آلفا پروتئین در فواصل 6 تا 12 ماهه برای افرادی که خطر ابتلا به سرطان کبد در بین آنها زیاد است، توصیه می‌شود. این افراد شامل بیماران مبتلا به سیروزی است که به عفونت ویروس هپاتیت بی یا سی دچار شده‌اند. این کار باعث تشخیص سرطان در سطح اولیه می‌شود و احتمال درمان سرطان کبد موفقیت آمیز را افزایش می‌دهد.
در صورتی که احتمال داده شد که به سرطان کبد مبتلا شده‌اید، چندین آزمایش روی شما انجام می‌گیرد. این آزمایشات بنا به دلایل زیر انجام می‌گیرند:
تایید می‌کنند که شما سرطان کبد دارید. همچنین تایید می‌کنند که نوع سرطان شما سرطان اولیه کبد است یا سرطان ثانویه کبد.
سطح سرطان را ارزیابی می‌کنند. به عبارت دیگر، مشخص می‌کنند که چه مقدار از کبد تحت تاثیر قرار گرفته است و آیا سرطان به بخش‌های دیگر بدن سرایت کرده است یا نه.
وضعیت فعالیت کبد و سلامت عمومی شما را ارزیابی می‌کنند.
از این رو، عموما به دامنه‌ای از آزمایشات در ارتباط با سرطان کبد نیاز است. این آزمایشات از قرار زیر هستند:
آزمایشات تشخیصی تصویربرداری: مثل سی تی اسکن یا ام آر ای و… است. این آزمایشات محل دقیق و گستره سرطان را نشان می‌دهند.
نمونه برداری کبد: این آزمایش عموما برای تشخیص نوع سرطان صورت می‌گیرد. بافت برداری یعنی برداشتن نمونه کوچکی از بافت از قسمتی از بدن. سپس این بدن در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا سلول‌های غیرنرمال شناسایی شوند.
آزمایش‌های خون به ارزیابی عملکرد کبد و سلامت عمومی شما کمک می‌کنند.
در صورتی که آزمایشات بالا سرطان را به خوبی تشخیص ندادند، آزمایشات دیگری انجام می‌گیرد. برای مثال، گاهی اوقات لاپراسکوپی انجام می‌شود. لاپراسکوپی یک عمل کوچک برای مشاهده داخل شکم با یک دوربین انعطاف پذیر است.
سرطان کبد چگونه درمان می شود؟
درمان سرطان کبد بستگی به مرحله پیشرفت بیماری دارد. اگر زود تشخیص داده شود، احتمال موفقیت درمان بالا می رود .
راه های درمان شامل موارد زیر می باشد:
- جراحی برای برداشتن بخش سرطانی کبد
- جراحی پیوند کبد
- فریز کردن سلول های سرطانی
- گرما دادن سلول های سرطانی
- تزریق الکل به داخل تومور سرطانی
- تزریق داروهای شیمی درمانی به داخل کبد
- رادیوتراپی یا پرتودرمانی
- دارو درمانی
در حال حاضر از هر 10 بیمار مبتلا به سرطان کبد، تنها یک نفر در مراحل اولیه تشخیص داده می شود.
تومورهای سرطانی در کبد, غده سرطانی
یکی از علل بروز سرطان کبد وجود سیروز کبدی است
پیشگیری از سرطان کبد
سیروز کبدی باعث ایجاد جای زخم روی کبد می‌شود و خطر سرطان کبد را افزایش می‌دهد. با انجام اقدامات زیر می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید:
حفظ وزن مناسب: در صورتی که وزن مناسبی داشته باشید، با انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم آن را حفظ کنید. در صورتی که باید وزن خود را کاهش دهید، میزان کالری که هر روز مصرف می‌کنید را کاهش دهید و میزان ورزشی که انجام می‌دهید را افزایش دهید. سعی کنید هفته‌ای بین 0٫5 تا 1 کیلوگرم وزن کم کنید.
احتیاط کردن در ارتباط با استفاده از مواد شیمیایی: در هنگام استفاده از مواد شیمایی در خانه یا در محل کار، از دستورالعمل‌هایی که روی آنها درج شده پیروی کنید.
شما با دریافت واکسن هپاتیت بی می‌توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید. این واکسن بیش از 90 درصد، از بزرگسالان و کودکان محافظت می‌کند. واکسن را تقریبا هر کسی حتی کودکان، سالخوردگان و افرادی که دستگاه ایمنی آسیب دیده‌ای دارند، می‌توانند دریافت کنند.
برای هپاتیت سی هیچ واکسنی وجود ندارد، اما می‌توانید با رعایت شرایط زیر خطر ابتلا به آن را کاهش دهید:
از وضعیت سلامت شریک جنسی خود مطلع باشید.
در صورت استفاده از داروهای تزریقی در ورید، از یک سوزن تمیز استفاده کنید.
وقتی می‌خواهید خالکوبی یا سوراخ کردن گوش و امثال آن را انجام دهید، برای تهیه مواد لازم آنها به مغازه‌های تمیز مراجعه کنید.
تشخیص سرطان کبد در مراحل اولیه به درمان موفقیت آمیز ان کمک می کند، به همین منظور در صورتی که عوامل خطر ذکر شده در مقاله را دارید به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید با تشخیص به موقع از پیشرفت سرطان جلوگیری کنید.
داروها
برای ناراحتی خفیف می‌توان از داروهایی مثل استامنیوفن استفاده نمود. در صورت نیاز، داروهای ضد درد قوی‌تری تجویز خواهند شد.
داروهای ضد سرطان تاکنون نتایج خوبی نداده‌اند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
تا حدی که قدرتتان اجازه می‌دهد فعال بمانید.
رژیم غذایی
رژیم خاصی توصیه نمی‌شود. الکل ننوشید.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم سرطان کبد را دارید.
اگر علایم خونریزی ظاهر شوند، خصوصاً خونریزی از دستگاه گوارش. این علایم عبارتند از استفراغ خونی یا استفراغی که حاوی ماده سیاه رنگ شبیه دانه‌های قهوه باشد، وجود خون در اجابت مزاج، یا اجابت مزاج سیاه‌رنگ و قیری