تبیان: رعایت یک رژیم سالم، فقط این نیست که بدانیم چه بخوریم و چه نخوریم. یعنی با وجودی که کسب این اطلاعات در مورد مواد غذایی مصرفی مفید است اما در کنار آن باید بدانیم چگونه خوراکی یا غذاهایی تهیه کنیم که برایمان در عین مفید بودن و کمک به ارتقای سلامتمان، باصرفه هم باشد. در واقع، داشتن توان مالی کافی برای فراهم کردن مواد غذایی مورد نیاز هم مهم است. این همان است که به عنوان "توجه به جیب خانواده" از آن نام می برند.
یکی از موانع بزرگ برای دستیابی به بهترین رژیم غذایی این عقیده است که چون فلان ماده ی غذایی گران نیست، میزان مواد غذایی و کیفیت آن اندک است. اما مقاله ای که دکتر داریوش مظفریان به کمک همکارانش نوشته نشان می دهد هزینه ای که مغذی ترین و مفیدترین رژیم غذایی برای هر نفر در بر خواهد داشت در مقایسه با فواید غذا برای سلامت شخص و پس انداز خانواده میزان اندکی است. این مبلغ حد متوسط است و احتمال بسیار زیادی وجود دارد که رژیم های ناسالم گران تر هم باشند. پس این امکان وجود دارد که به سوی تهیه ی غذاها و خوراکی های مفیدتر و باصرفه تر (به لحاظ اقتصادی) برویم. در این مقاله چند گزینه ی پیشنهادی را با هم مرور می کنیم.
1- آشپزی پول ساز است
اولین قانون برای صرفه جویی این است که خودتان آشپزی کنید. به جای آن که غذای رستوران ها و مراکز کترینگ را بخرید، برای همه ی وعده های غذایی خودتان دست به کار شوید و آشپزی کنید. بدانید که این شامل فست فود ها هم می شود. یعنی غذاهای نیمه پخته هم نخرید.
حتماً می خواهید بدانید چرا چنین توصیه ای کردیم. ببینید وقتی شما خودتان غذا می پزید در نهایت غذای ارزان تری تهیه می شود. اگر مشکل شما کمبود زمان لازم است؛ بهتر است غذا را در حجم بیشتری تهیه کنید تا در زمان، صرفه جویی شود.
2- گوشت کمتر
رژیم های غذایی گیاهی و یا بر پایه ی گیاهان نه تنها برای بدن مفیدتر هستند؛ بلکه هزینه ی کمتری نسبت به غذاهای گوشتی دارند. پروتئین حیوانی معمولاً هزینه ی بالاتری دارد.
* برای غذای اصلی تان از گیاهان استفاده کنید و گاهی از پروتئین های حیوانی در آشپزی تان بهره بگیرید. نمی گوییم گوشت مصرف نکنید، شما این امکان را دارید که از هر دو بخورید؛ اما برای سلامت بدن و جیبتان مصرف پروتئین های حیوانی را کم کنید.
* غذاهای گیاهی که توصیه می کنیم شامل دانه ها، و آجیل ها و غلات کامل است؛ به غیر از فوایدی که هر کدام از دانه ها و آجیل ها دارند؛ به لحاظ شیوه ی نگهداری و زمان ماندگاری با مواد غذایی دیگر به خصوص پروتئین ها متفاوت هستند؛ به این معنی که ماندگاری بالایی دارند و برخی از آن ها را به راحتی می توان در فضای خارج از یخچال نگهداری کرد. پس نگهداری از آن ها آسان تر و بی دغدغه تر است.
اگر از کسانی هستید که یکی دو وعده ی غذایی را در محل کار میل می کنید؛ کشوی میز شما در واقع به کار می آید و می تواند محل نگهداری از حداقل یکی از وعده های غذایی شما به شکل دانه ها و آجیل ها باشد.
3- توجه کنید؛ کمتر بپردازید
هنگامی که آگاهانه، بدون فکر کردن به حوادث اطرافتان، با تمرکز بر روی غذا و با برنامه ریزی غذا می خورید، با مصرف غذای کمتری حس سیری می کنید. پس مصرف غذای کمتر یعنی پرداخت پول کمتر و در نهایت صرفه جویی در هزینه ها.
هوشیاری نسبت به آن چه به دهان می برید و لذت از طعم آنچه آرام می جوید و فرو می برید نیز این گونه است. حس زیبای خوردن برای سلامت شما ضروری است و مستقیماً با جیب شما مربوط است.
یک پژوهش تحلیلی که به بررسی نتایج بیست و چهار پژوهش که در مورد هشیاری در هنگام غذا خوردن پرداخته بودند؛ به خوبی نشان داده است که غذا خوردن آگاهانه (با تمرکز بر روی غذا و فکر نکردن به مسائل دیگر) بر مصرف غذا و حجم غذای میل شده و زمان سیری افراد اثر می گذارد.
اقتصاد غذا
دو نکته ی مهم:
* غذا خوردن هنگامی که حواس شما روی موضوع دیگری غیر از غذا متمرکز است، حجم متوسط غذای مصرفی را بیشتر می کند.
* هرچه شما توجه بیشتری به غذایتان بکنید، کمتر غذا می خورید، هم در آن زمان و هم در چند ساعت پس از صرف غذا.
پس تمرین کنید آگاهانه و با تمرکز بر روی آن چه به دهان می برید؛ غذا بخورید، لذت غذا خوردن را حس کنید و ببینید که چگونه در حجم غذای شما تغییر ایجاد می شود و هزینه ی کمتری خواهید پرداخت.
4- کیفیت بالاتر، مقدار کمتر
چربی های موجود در دانه ها و پروتئین منابع حیوانی مانند ماهی و مرغ هر دو گزینه هایی است که شما باید بابت آن ها هزینه ی بیشتری بپردازید؛ از طرفی شما می توانید با خوردن مقدار کمتری از این غذاهای با کیفیت اما گران، در پول صرفه جویی کنید. به عبارت دیگر، هر چه مواد غذایی با کیفیت تر باشد، در هر وعده ی غذایی مقدار کمتری از آن استفاده کنید تا صرفه جویی کرده باشید. چربی ها و پروتئین ها سیرکننده تر هستند و مصرف اندکی از آن هم شما را سیر می کند.
نکته:
غذاهای فراوری شده، شما را بیشتر گرسنه می کنند. معمولاً کربوهیدرات های بسیار شیرین و فرآوری شده، حتی غلات فرآوری شده مانند غلات صبحانه ها، کیک ها، چیپس و کلوچه ها، ناگهان قند خونتان را افزایش می دهند و به صورت ناگهانی هم این میزان قند در بدن کاهش می یابد؛ به این ترتیب باید منتظر حس گرسنگی شدیدتری باشید که جیبتان را خالی می کند.
پس هشیار باشید و بدانید که تصمیم شما چیست، و می خواهید چه بخورید. یک بسته آجیل پرهزینه به نظر می رسد اما به راحتی تا مدت ها دوام می آورد و می توانید از آن بخورید. در عوض درست است که بسته ای چیپس کم هزینه است؛ اما در کسری از ساعت خورده می شود و مواد مفیدی هم به بدن نرسیده است. غذاهای فرآوری شده کم هزینه تر به نظر می رسند اما تمایل دارید سریع تر و بیشتر بخورید.
5- امتحان کنید، ببینید چقدر هزینه می کنید؟؟
با وجودی که اکثر مردم در فروشگاه ها و مراکز خرید حساب و کتاب می کنند؛ اما به هزینه های غذا و خوراکی ها کمتر فکر می کنند. این کار تا حدی دشوار است، چون هزینه ی غذای شما در همان لحظه ی پرداخت فیش مشخص نمی شود؛ بلکه زمانی مشخص می شود که اثر غذا را بر روی سلامتی تان می سنجید. هرچه الان بیشتر بپردازید، ممکن است در آینده مجبور به صرفه جویی در هزینه ها شوید؛ آن هم در مورد هزینه های درمانی و بهداشتی.
ایده های خود را در رابطه با هزینه ی غذاها و راه های صرفه جویی با ما در میان بگذارید.