نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیام‌های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. این ماده به مقدار محدود مورد نیاز بوده و مصرف متعادل آن لازم است. به طور مثال در هنگام اسهال و استفراغ یا فعالیت شدید بدنی و در هوای گرم با مصرف کمی نمک می‌توان املاح از دست رفته بدن را جبران کرد.
میزان استفاده نمک در ایران 3 برابر مقدار مصرف جهانی است
در حال حاضر مصرف نمک که خصوصا در غذاهای آماده به میزان زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد، در کشور بالا است. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک 5 گرم است، این در حالیست که میزان مصرف نمک در کشور دو تا سه برابر این مقدار برآورده شده است. نمک دریافتی شامل نمک نمکدان، نمک موجود در مواد غذایی و نمک اضافه شده به غذا در زمان طبخ است.
استفاده کمتر از نمک موقع طبخ غذا، نگذاشتن نمکدان بر سر سفره غذا،استفاده از غذاهای تازه، عدم استفاده از غذاهای کنسروی و بسته بندی شده و تغییر ذائقه کودکان از مواد شور مانند چیپش و آجیل شور به آجیل‌های بی‌نمک، می‌تواند در کاهش مصرف نمک خانوارها تاثیر‌گذار باشد.
بیشترین مصرف نمک ضمن پخت غذا به غذا اضافه می شود
لازم است الگوی سبد غذایی مردم در جهت کاهش مصرف نمک، شکر و چربی نیز تغییر کند. بیشترین مصرف نمک ضمن پخت غذا به غذا اضافه می شود که باید این میزان نمک مصرفی در هنگام پخت نیز به حداقل برسد.
یکی از راه های کاهش مصرف نمک در هنگام پخت استفاده از چاشنی‌های گیاهی و سالم است.
کودکان را با طعم شور عادت ندهیم
منیره امینیان، کارشناس مسئول تغذیه معاونت بهداشتی گیلان در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه بدن ما به میزان کم به نمک نیاز دارد، گفت: نمک را کم مصرف کرده و در سر سفره غذا از نمکدان استفاده نشود.
وی با بیان اینکه برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک در تهیه غذاها به جای نمک از سبزی های تازه، سیر، لیموترش، آب نارنج، آویشن، شوید و... استفاده شود، گفت: از نمک های تصفیه شده یددار و دارای مهر استاندارد استفاده شود. همچنین نمک را در ظروف سر بسته و مات (دور از نور و رطوبت) نگهداری کرده و به منظور حفظ ید موجود در آن در آخرین مراحل پخت به غذا اضافه شود.
این کارشناس مسئول تغذیه معاونت بهداشتی گیلان با تاکید بر اینکه استفاده از مواد غذایی شور مثل پنیر شور، ماهی شور و دودی، آجیل شور، خیار شور، سوسیس و کالباس، کنسرو، چیپس و پفک به حداقل برسد، افزود: کودکان را با طعم شور عادت نداده و در تهیه غذای کودکان زیر یکسال نمک اضافه نشود.
امینیان با بیان اینکه به برچسب های مواد غذایی توجه نموده و به میزان نمک موجود در آنها دقت شود، گفت: در برچسب بعضی مواد غذایی مقدار سدیم موجود در 100گرم از ماده غذایی ذکر شده است. برای تبدیل مقدار سدیم به نمک بایستی در عدد 2.5 ضرب شود.
وی تصریح کرد: هرنوع نمک غیرتصفیه نظیر سنگ نمک، نمک دریا و... دارای ناخالصی هایی است که مسمومیت مزمن و عوارض نامطلوبی در انسان ایجاد می کنند، لذا از استفاده از آنها خودداری شود.
این کارشناس مسئول تغذیه معاونت بهداشتی گیلان اضافه کرد: در طبیعت نمک به صورت جامد و یا به صورت محلول در آب دریا وجود دارد که مصرف آنها به دلیل وجود ناخالصی‌های محلول و نامحلول در آن عوارض جبران ناپذیری را در سلامت انسان برجای می‌گذارند. فلزات سنگین موجود در نمک های طبیعی باعث بروز انواع سرطان و بیماری های کلیوی و ناخالصی های غیرمحلول موجود در نمک های طبیعی مسمومیت های مزمن و عوارض بهداشتی مختلفی برای بدن ایجاد می کند.
امینیان در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه تبلیغات وسیعی در خصوص خواص درمانی و عدم تاثیر آنها در بیماری فشارخون بالا، بیماران قلبی، دیابتی و زنان باردار نیز دیده شده است که تمامی آنها غیرمنطقی و غیرعلمی بوده و به عنوان یک تهدید جدی برای سلامتی بشمار می رود. ضمن اینکه باعث بازگشت عوارض جبران ناپذیر کمبود ید و همچنین تحمیل هزینه های درمانی سنگین به دوش دولت و خانواده ها خواهد شد.