صنعت نیروگاهی ایران طی سال‌های اخیر به دستاوردهای چشم‌گیری دست یافته و در مسیر تعالی قرار گرفته است. با بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌ها و افزایش خودکفایی در تولید قطعات، این صنعت توانسته است نه تنها نیازهای داخلی را به بهترین شکل برآورده کند، بلکه به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار منطقه‌ای مطرح شود.
به گزارش ایسنا، صنعت نیروگاهی ایران به سطحی از توسعه رسیده که بیش از ۹۱ درصد قطعات نیروگاه‌های کشور ساخت داخل هستند. این موضوع نشان‌دهنده تلاش‌های گسترده برای کاهش وابستگی به واردات و تقویت ظرفیت‌های صنعتی داخلی است. این سطح از خودکفایی نقش مهمی در افزایش ضریب آمادگی نیروگاه‌ها ایفا کرده و ایران توانسته به ضریب آمادگی بیش از ۹۸ درصد دست یابد، در حالی که شاخص جهانی حدود ۹۵ درصد است.
همچنین در زمینه تولید قطعات حساس مانند پره‌های توربین و تجهیزات خنک‌سازی گام‌های مهمی برداشته است. این قطعات در نیروگاه‌های گازی و سیکل ترکیبی کاربرد دارند که بخش مهمی از شبکه برق کشور را تشکیل می‌دهند.
قرار گرفتن در میان پنج کشور برتر سازنده توربین نیروگاهی
یکی از دستاوردهای بزرگ ایران، قرار گرفتن در میان پنج کشور برتر سازنده توربین نیروگاهی است. این جایگاه به‌دست‌آمده، نتیجه تلاش متخصصان داخلی و سرمایه‌گذاری‌های وسیع در بخش‌های تحقیق و توسعه بوده است. با این دستاورد، ایران توانسته است در مناقصات بین‌المللی حضور فعالی داشته باشد و صادرات توربین‌های نیروگاهی به دیگر کشورها را آغاز کند.
افزایش راندمان و بهینه‌سازی مصرف سوخت
یکی از چالش‌های مهم در صنعت نیروگاهی، بهبود بهره‌وری و کاهش مصرف سوخت است. در ایران با اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی در نیروگاه‌های حرارتی، تلاش شده تا راندمان نیروگاه‌ها افزایش یابد. این موضوع در کنار کاهش آلودگی محیط‌زیست، باعث صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف سوخت‌های فسیلی شده است.
نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، راندمان بالاتری دارند. در ایران تلاش شده تا نیروگاه‌های گازی قدیمی به سیکل ترکیبی ارتقا پیدا کنند که باعث افزایش کارایی و کاهش هدررفت انرژی می‌شود.
همچنین با بهینه‌سازی فرآیندهای سوخت‌رسانی و استفاده از تکنولوژی‌های جدید، مصرف سوخت در نیروگاه‌ها کاهش یافته است. این مسئله به‌ویژه در نیروگاه‌های گازی که از گاز طبیعی به‌عنوان منبع اصلی انرژی استفاده می‌کنند، قابل مشاهده است.
صادرات خدمات فنی و مهندسی نیروگاهی
یکی از دستاوردهای مهم ایران در صنعت نیروگاهی، حضور در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی است. ایران نه‌تنها توانسته قطعات و تجهیزات نیروگاهی به کشورهای همسایه صادر کند، بلکه در حوزه خدمات فنی و مهندسی نیز به‌عنوان یک بازیگر کلیدی شناخته می‌شود.
ایران در زمینه تعمیر و نگهداری نیروگاه‌های عراق نقش مهمی دارد و از جمله صادرکنندگان اصلی برق به این کشور است. این همکاری‌ها به بهبود شبکه برق عراق و تامین نیازهای انرژی این کشور کمک کرده است.
همچنین ایران به‌عنوان صادرکننده برق به افغانستان و پاکستان نیز شناخته می‌شود و در زمینه ارائه خدمات فنی نیز به آن‌ها کمک کرده است. متخصصان ایرانی در پروژه‌های مختلفی از جمله احداث و بهینه‌سازی نیروگاه‌های این کشورها مشارکت داشته‌اند.
ایران دارنده رتبه نهم جهان از نظر ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های حرارتی
در حال حاضر، بیش از ۹۴ درصد برق مصرفی کشور توسط نیروگاه‌های حرارتی تامین می‌شود. این نیروگاه‌ها توانسته‌اند ایران را به رتبه نهم جهان از نظر ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های حرارتی برسانند. به‌علاوه، شرکت‌های ایرانی در زمینه تعمیرات و بهینه‌سازی نیروگاه‌های خارجی نیز فعال هستند و خدماتی چون تعمیرات و نگهداری نیروگاه‌های کشورهای منطقه را بر عهده دارند.
به گفته ناصر اسکندری، سرپرست معاونت راهبری تولید شرکت برق حرارتی، صنعت نیروگاهی ایران با توجه به رشد و توسعه‌های فعلی و توانمندی متخصصان داخلی، چشم‌انداز بسیار مثبتی دارد. ایران اکنون به‌عنوان یکی از مقتدرترین تولیدکنندگان نیروگاهی در بازارهای جهانی شناخته می‌شود و برنامه‌های بیشتری برای ارتقاء این جایگاه در دست اقدام است. این پیشرفت‌ها باعث شده است که ایران به یکی از صادرکنندگان اصلی خدمات نیروگاهی در منطقه تبدیل شود.
با توجه به دستاوردهای فنی، خودکفایی و حضور فعال در بازارهای بین‌المللی، صنعت نیروگاهی ایران در مسیر رشد و توسعه پایدار قرار دارد. توانمندی‌های متخصصان ایرانی در ارائه خدمات نیروگاهی به کشورهای منطقه، گواهی بر قدرت و ظرفیت این صنعت است که در آینده نیز فرصت‌های بیشتری برای بهبود و پیشرفت دارد.