مهر: تهران سالانه ۷۰۰ بار می لرزد. مهدی زارع عضو هيئت علمي انجمن مخاطره شناسی ایران با اعلام این آمار، گفت: بر اساس آمار لرزه خیزی و تاریخی موجود در شعاع ۱۰۰ کیلومتری به مرکزیت تهران هر ۲۰۰ سال یکبار باید منتظر زمین لرزه ۷ ریشتری و هر ۲۰سال یکبار۶ و هر ۲سال یکبار با شدت ۵ و هر شش ماه یکبار با شدت ۴ باشیم.
هرچند زمین لرزه های ۱تا ۲ ریشتر در طول ماه گسل های شمال و جنوب تهران را می لرزاند اما وقوع ۱۶ زمین لرزه آن هم تنها در یک شهر کوچک جنوب تهران در کمتر از ۲۴ ساعت کمی قابل تامل است.
ساعت ۲۳:۱۱ دقیقه روز پنجشنبه زمین لرزه ای با قدرت ۳.۱ ریشتر شهر جوادآباد در جنوب تهران منطقه ورامین را لرزاند. و پس از ۱۶ دقیقه ۵ پس لرزه دیگر به همراه داشت که بیشترین آن ساعت ۲۳:۱۲ دقیقه با قدرت ۴.۱ ریشتر بود. بعد از وقوع این زمین لرزه ها در همان ساعات ابتدایی سازمان امداد و نجات هلال احمر کشور برای تهران وضعیت نارنجی اعلام کرد. پس از ۴۰ دقیقه دوباره زمین در منطقه جواد آباد به لرزه درآمد و تا ساعات پایانی روز جمعه ادامه داشت به نحوی که می توان گفت در مدت زمان ۲۴ ساعت شهر جواد آباد ورامین ۱۶ بار لرزید.
زمین لرزه خسارتی نداشت
مرتضی اکبرپور ساعت ۲۳ روز پنجشنبه در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد: زلزله جواد آباد تهران خسارتی به همراه نداشته و مدیرکل بحران استان تهران به مسئولین محلی، بخشداری و دهداری ها آماده باش داده است. به استانداری تهران هم سپرده ایم هماهنگی ها را بیشتر کرده و اگر نیاز به اعلام از طریق رسانه باشد به صدا و سیما اعلام کند تا مردم غافلگیر نشوند. اما نیاز به حضور در منطقه نیست!
همه آماده باش هستند
همچنین هادی رحمتی مدیرکل مدیریت بحران استان تهران هم ساعت ۲۴ روز پنجشنبه اعلام کرد: این زلزله در منطقه جواد آباد ورامین رخ داده و فرمانداری ها، بخشداری ها و دهیاری های مناطق اطراف همه در حالت آماده باش هستند و در خود منطقه جوادآباد هم تدابیر لازم برای وقوع زلزله احتمالی دیده شده است. تمامی این اقدامات به نحوی است تا مردم وحشت زده نشوند چرا که میزان قدرت ریشتر زلزله زیاد نبوده اما برای پیشگیری همه نیروها آماده باش هستند.
اظهارات رئیس سازمان مدیریت بحران کشور
اسماعیل نجار معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: اتفاق و حادثه خاصی نبوده و نیاز به تشکیل جلسه مدیریت بحران نیست. اما نیروها آماده باش هستند.
آمار زلزله های جواد آباد
ساعت ۲۳:۱۱ دقیقه(روز پنجشنبه): ۳.۱ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۶ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۱۳ عمق زمین: ۱۶کیلومتری
ساعت ۲۳:۱۲ دقیقه(روز پنجشنبه): ۴.۱ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۶۵ طول جغرافیایی: ۵۱.۸۵۹ عمق زمین: ۱۳کیلومتری
ساعت ۲۳:۱۸ دقیقه(روز پنجشنبه): ۱.۵ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۱ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۳۹ عمق زمین: ۱۶کیلومتری
ساعت ۲۳:۱۹ دقیقه(روز پنجشنبه): ۱.۷ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۳۷ طول جغرافیایی: ۵۱.۸۸۸ عمق زمین: ۹ کیلومتری
ساعت ۲۳:۲۷ دقیقه(روز پنجشنبه): ۳.۴ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۵ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۳۴ عمق زمین: ۱۴کیلومتری
ساعت ۱۰دقیقه بامداد(روز جمعه): ۲.۲ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۶ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۳۷ عمق زمین: ۱۴کیلومتری
ساعت ۰۱:۴۸دقیقه (روز جمعه): ۲.۲ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۵ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۳۱ عمق زمین: ۱۸کیلومتری
ساعت ۰۱:۵۶دقیقه (روز جمعه): ۱.۳ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۰۸ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۴۴ عمق زمین: ۱۰ کیلومتری
ساعت ۱۰:۵۸دقیقه (روز جمعه): ۳.۴ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۲ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۴۲ عمق زمین: ۱۲ کیلومتری
ساعت ۱۱:۳۷دقیقه (روز جمعه): ۱.۲ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۱۸ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۴۳ عمق زمین: ۸ کیلومتری
ساعت ۱۲:۳۴دقیقه (روز جمعه): ۱.۹ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۴ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۲۱ عمق زمین: ۱۹ کیلومتری
ساعت ۱۲:۳۸دقیقه (روز جمعه): ۱.۴ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۴۸ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۱۰ عمق زمین: ۱۶ کیلومتری
ساعت ۱۵:۳۲دقیقه (روز جمعه): ۱.۸ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۳۳ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۳۳ عمق زمین: ۲۰ کیلومتری
ساعت ۲۰:۴۱دقیقه (روز جمعه): ۲.۱ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۵۰ طول جغرافیایی: ۵۱.۸۵۵ عمق زمین: ۱۷ کیلومتری
ساعت ۲۰:۵۳دقیقه (روز جمعه): ۱.۹ ریشتر- عرض جغرافیایی: ۳۵.۱۳۶ طول جغرافیایی: ۵۱.۹۰۷ عمق زمین: ۱۴ کیلومتری
هر چند تمامی اظهارات و شواهد و اخبار رسانه ها آرام بودن منطقه و آمادگی تمامی نیروها را نشان می داد اما پس از حضور در منطقه جوادآباد ورامین در صبح روز جمعه حرف های شنیدنی و تصاویر دیدنی از این آماده باش به دست آمد.
ساعت ۱۱ صبح روز جمعه پس از وقوع نهمین زمین لرزه در این منطقه با عبور از شهر ورامین، قلعه خواجه، رستم آباد و هفت جوبه به شهر جدید جوادآباد رسیدیم. دسترسی جاده ای به شهر آسان بود اما چیزی که در همان ابتدا نظرمان را جلب کرد بافت های فرسوده کاه گلی و سگ های ولگرد در سطح شهر بودند. چرا که به گفته شهروندان این منطقه روستای بزرگی بوده که حالا بعنوان بزرگترین بخش استان تهران محسوب می شود. سراغ بخشدار و دهیاران و مسئولان شهر را گرفتیم که نشانی مسجد بزرگ شهر و نمازجمعه را دادند. هرچه منتظر ماندیم هیچ یک از مسئولان جوادآباد در مورد وقوع ۹ زمین لرزه در این منطقه و هشدار و توصیه به مردم در نمازجمعه سخن نگفت و همگی بعد از نماز جمعه (بخشدار، شهردار و رئیس شورای شهر) شهر را ترک کردند.
به سراغ مردم رفتیم و در گفتگوها و مصاحبه ها متوجه شدیم از جمعیت حدود ۱۰ هزار نفری شهر ۵۰ درصد را اتباع خارجی (افغانی ها) تشکیل می دهند. بسیاری از شهروندان از وقوع زلزله اطلاعی نداشتند و برخی هم از طریق زیرنویس شبکه خبر روز بعد متوجه شدند.
تجهیزات آتش نشانی خوب نیست
تلاش برای مصاحبه و گفتگو با نیروهای آتش نشانی جوادآباد بی نتیجه بود و بخشداری هم با اینکه وضعیت نارنجی اعلام شده بود، اما تعطیل بود. خبری هم از رئیس شورای شهر نبود. با این حال همچنان با اهالی و برخی کارکنان نهادها در مورد وضعیت جوادآباد گفتگو می کردیم. نکته قابل تامل این بود که آتش نشانی جوادآباد تنها ۲ خودرو سنگین داشت که یکی از آنها برای ۱۵ سال قبل و تجهیزات و حتی شلنگ های آب آن فرسوده بود. این مرکز با ۶ نیرو در ۲ شیفت فعال است یعنی در زمان وقوع حادثه تنها ۳ نفر در محل آتش نشانی جواد آباد شیفت هستند در حالی که بر اساس خودروها و استاندارها باید ۹ نفر فعال باشند.
آبیاری درختان در زمان آماده باش!
اما نکته قابل تامل در ایستگاه آتش نشانی شهر جوادآباد استفاده ابزاری از تجهیزات این پایگاه امدادی برای شهرداری بود. بعد از ۴۵ دقیقه معطلی در مقابل درب آتش نشانی یکی از خودروهای سنگین به سرعت از پایگاه خارج شد که تصمیم گرفتیم آن را دنبال کنیم. بعد از چند کیلومتر این خودرو وارد یک روستا شده و اقدام به آب پاشی خیابان کرد که فهمیدیم دستور داده بودند برای یک مراسم خیابان را آب پاشی کنند. این درست در حالی بود که همچنان جوادآباد می لرزید و هر لحظه احتمال نیاز به خودروآتش نشانی احساس می شد اما تانکر آب خالی بود! وقتی با شهروندان هم گفتگو می کردیم می گفتند: شبها بوستان ها و چمن ها و درختان شهر را خودروهای آتش نشانی آبیاری می کنند! این اقدام هم خلاف قوانین بحران است.
اداره گاز شهر یک نفر شیفت داشت
یکی دیگر از بخش هایی که باید در زمان وقوع حادثه و بحران آماده باش باشد اداره گاز هر شهر است. با اینکه مسئولی در این اداره پیدا نکردیم با پرس و جو فهمیدیم اداره گاز جوادآباد تنها روزی یک نفر شیفت کاری دارد. یعنی اگر حادثه ای رخ دهد شیرهای ۸ اینچی گاز که باید حداقل توسط ۲ یا ۳ نفر بسته شوند نیروی کمکی ندارند! همچنین شیرهای اصلی گاز شهر سنسور قطع گاز در برابر حوادث را هم ندارند! همچنین خودروی پیکاب نو با تجهیزات این اداره را گرفته بودند و مسئول شیفت باید تنها با یک مزدا که البته مشکلاتی هم داشت ماموریت های خود را انجام دهد.
نکته قابل توجه این بود که یکی از مسئولان گفته بود: خودروهای آتش نشانی آژیرکشان به سمت جوادآباد در حال حرکت هستند تا آماده باش باشند! در حالی که هیچ خودروی امدادی و آتش نشانی از ورامین یا پیشوا در شهر وجود نداشت.
گلایه مردم از اورژانس و داروخانه شهر
مردم می گفتند: در شرایط عادی مشکل درمان هم داریم. مثلا داروخانه ساعت ۱۰ به بعد تعطیل می شود. اورژانس هم خودروهای کامل آمبولانس ندارد و تنها ۲ نفر نیرو در مرکز درمانی مستقر هستند!
آقای بخشدار قانون مدیریت بحران را نمی دانست!
به گزارش خبرنگار مهر، پس از بررسی وضعیت شهر با آقای بخشدار (حیدری) تماس گرفتیم تا در مورد وضعیت آماده باش و شرایط کنونی توضیح دهد که در پاسخ گفت: در مواقع بحرانی بر اساس قانون بخشدار و فرماندار هیچ مسئولیتی ندارند و شهردار جواد آباد باید پاسخگو باشد. وقتی برای آقای بخشدار توضیح دادیم قانون تنها شهر تهران را برای مدیریت شهردار در بحران استثنا قرارداده و فرماندار و بخشدار مدیر بحران شهرهای کشور هستند قانع نشد و گفت به ما ارتباطی ندارد!
خانه ها بیمه حوادث و زلزله نبودند!
گفتگو با اهالی جوادآباد ادامه داشت از ساختمان های بدون ستون تا ساختمان هایی اکثر شهر که بیمه حوادث نبودند. از امام جمعه شهر هم سئوال کردیم که در پاسخ گفت: دولت وامی را قرارداده اما خود اهالی تمایلی به استفاده از وام مقاوم سازی و ساخت ندارند.
اگر زلزله ای رخ می داد ۱۰۰۰ نفر قربانی می شدند
هرچند تا ظهر جمعه وضعیت همچنان نارنجی بود اما در سطح شهر جوادآباد هیچ یک از اهالی اطلاعی از رخداد این زمین لرزه ها و یا آماده باش نداشتند. بخشداری تعطیل و شهرداری هم با درب بسته مواجه بودیم. رئیس شورای شهر هم نبود و اداره گاز یک نیروی شیفت و آتش نشانی هم با ۲ خودروی سنگین تنها ۳ نفر شیفت کاری بودند و حال اورژانس هم خوب نبود. اما وقتی بخشدار شهر گفت مدیریت بحران به ما مربوط نمی شود دریافتیم که اصلا هیچ آماده باشی وجود نداشته و به قول کارشناسان اگر زلزله ای در این شهر رخ می داد بیش از ۱۰۰۰ نفر قربانی می شدند.