امروز ۲۴ مهرماه (۱۶ اکتبر) روز جهانی غذا است. تصویب ۱۶ اکتبر به عنوان روز جهانی غذا در نوامبر ۱۹۷۹ در بیستمین کنفرانس کشورها که با شرکت اعضای سازمان خواروبار و کشاورزی (FAO) تشکیل شده بود توسط وزیر بهداشت مجارستان به عنوان رییس این کنفرانس اعلام شد، این روز به افتخار تأسیس سازمان فائو در سال ۱۹۴۵ نامگذاری شده است و در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود.

 

شعار امسال روز جهانی غذا؛ «هیچ کس را نادیده نگیرید؛ تولید بهتر، تغذیه بهتر، محیط زیست بهتر، زندگی بهتر» است.

 

در این راستا فاطمه اکبرپور در گفت و گو با ایسنا، درباره آمار پسماندهای غذایی استان تهران اظهار کرد: پسماندهای غذایی عمدتا پسماندهای تر موجود در پسماندهای عادی و خانگی هستند. ۶۵ تا ۷۰ درصد پسماندهای شهر تهران شامل ترکیبات آلی، پسماندهای تر و دورریزهای غذایی می‌شوند.

 

وی افزود: اسم این پسماندها غذایی است اما در صنف‌های مختلف مانند رستوران‌ها، سبزی فروشی‌ها، میوه فروشی‌ها و ... نیز تولید می‌شوند و تنها متعلق به پسماندهای خانگی نیستند.

 

رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران به ارائه راهکارهایی جهت کاهش میزان تولید پسماند پرداخت و گفت: برای کاهش میزان پسماند باید تغییر رفتار به وجود آید. تنها رفتار مصرف‌کننده مانند اسراف و عدم نگهداری درست از موادغذایی علت این مشکل نیست. عوامل دیگری مانند کیفیت کالای تولیدشده نیز مهم هستند.

 

اکبرپور به مراحل مختلف تولید پسماندهای غذایی اشاره کرد و توضیح داد: بخشی از پسماندهای میوه و سبزیجات در مرحله کشت و زرع تولید می‌شوند. بخشی از دورریزها با انتقال از مزرعه تا محل تولید ایجاد می‌شوند همچنین به علت فسادپذیر بودن این مواد، اگر در مدت زمان درست به مرحله مصرف نرسند از حیز انتفاع خارج و در محل توزیع به دورریز تبدیل می‌شوند.

 

وی تاکید کرد: برای کاهش تولید پسماند در تمام مراحل تولید کالا چه صنعتی، چه کشاورزی، انتقال و مصرف باید مدیریت و برنامه ریزی درست داشته باشیم. به عبارتی ابتدا باید تغییر رفتار برای تولید کالای با کیفیت و با عمر بالاتر داشته باشیم سپس تغییر رفتار و اصلاح الگوی مصرف برای مصرف کننده رخ دهد تا اسراف نکند، درست و به اندازه خرید کند، مدت زمان نگهداری محصول را نیز صحیح رعایت کند. اصول نگهداری از کالا را یاد بگیرد تا مواد به دورریز تبدیل نشوند.

 

اکبرپور به ارائه مثال‌هایی از زندگی روزمره پرداخت و افزود: هنگام آشپزی با یک حواس پرتی کوچک بخش بیشتری از غذا را به دورریز تبدیل می‌کنند. هنگام خرید در فروشگاه، جاذبه‌ای کاذب در افراد باعث خرید محصولاتی می‌شود که به آن نیاز ندارند و در نهایت به علت عدم مصرف، محصول به پسماند و دورریز تبدیل می‌شود.

 

وی خاطرنشان کرد: میزان نیاز خانواده به محصولات غذایی را باید بدانیم تا بیش از اندازه خرید نکنیم. با آموزش برای تغییر رفتار می‌توان بسیاری از این اقدامات را انجام داد.

 

رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران به ارائه آماری از میزان دورریز ایران در مقایسه با اتحادیه اروپا پرداخت و گفت: در ایران میزان دورریز غذایی بسیار بالاست که این موضوع به علت دسترسی بسیار به منابع یا الگوی نادرست مصرف است البته در این میان کیفیت کالا نیز اهمیت دارد.

 

وی اضافه کرد: ایران یک‌سوم اتحادیه اروپا دورریز غذایی دارد. اتحادیه اروپا شامل ۲۷ کشور است؛ یعنی ایران به‌تنهایی به اندازه یک سوم این ۲۷ کشور دورریز و پسماند غذایی دارد.

 

اکبرپور درباره راه‌های استفاده مجدد از مواد غذایی و جلوگیری از تبدیل به پسماند شدن مواد غذایی توضیح داد: می‌توان برخی موارد مانند سبزیجات و نان‌هایی که از حیز انتفاع خارج شده‌اند را روانه واحدهای تبدیل خوراک دام و طیور کرد تا برای آن‌ها قابل استفاده شود. توزیع‌کنندگان و فروشندگان با مشاهده اینکه تنها چند روز مانده به اتمام تاریخ انقضای یک محصول می‌توانند محصول مورد نظر را از طریق استارتاپ‌ها و اپلیکیشن‌ها با قیمت پایین‌تر به مصرف مردم برسانند تا از تبدیل کالا به پسماند جلوگیری شود. 

 

رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران با تاکید بر اینکه مدیریت صحیح مصرف دارای اهمیت است، گفت: برخی محصولات مانند میوه‌ها گاز اتیلن که باعث فسادپذیری می‌شود تولید می‌کنند. بهتر است مواد حاوی انتشار این گاز را در یخچال در مجاورت سایر محصولات قرار ندهیم تا از فساد دیگر مواد جلوگیری کنیم.

 

وی تاکید کرد: وقتی مواد به پسماند تبدیل می‌شوند، وارد مخازن زباله و در نهایت به محل دفن منتقل می‌شوند که در این موارد، دیگر نمی‌توان برای استفاده مجدد از محصولات اقدامی انجام داد البته استفاده مجدد به معنای مصرف انسانی نیست اما با تبدیل آن‌ها به کود نیز استفاده مفیدی از آن‌ها می‌شود.

 

اکبرپور به بطری‌های حاوی آب در سطل‌های زباله اشاره کرد و گفت: این بطری‌ها علاوه بر تولید پسماند باعث افزایش شیرابه می‌شود این در حالیست که اگر قصد استفاده خوراکی از آب را نداریم، می‌توانیم آب داخل بطری را پای درخت در خیابان یا گلدان در خانه بریزیم.

 

رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران درباره اهمیت آموزش و نقش دستگاه‌ها به‌ویژه شهرداری‌ها اظهار کرد: برای آموزش دستگاه‌های مختلفی نقش دارند. آموزش برای تاثیر بیشتر باید از سنین و سطوح پایین آغاز شود اما این به معنا تاثیرگذار نبودن آموزش بر سایر آحاد جامعه و بزرگسالان نیست و آنان نیز از این آموزش بهره‌مند شوند. شهرداری‌ها، محیط زیست و سایر دستگاه‌ها مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در این فرآیند تاثیر گذار هستند. به عنوان نمونه تولیدکننده کالا می‌تواند در بسته‌بندی‌ها آموزش‌های محیط زیستی را قرار دهد.

 

وی خاطرنشان کرد: طبق قانون مدیریت پسماند، شهرداری‌ها وظیفه آموزش را برعهده دارند. آن‌ها از ظرفیت‌های خوبی مانند آموزش چهره به چهره، از طریق فضای مجازی، رسانه‌های ارتباط جمعی مانند صداوسیما و روزنامه‌ها و کتاب برخوردار هستند و می‌توانند از این طرق نقش ایفا کنند.

 

رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران درباره تبعات محیط زیستی تولید این میزان پسماند غذایی گفت: برای تولید مواد غذایی مانند نان، برنج و صیفی‌جات از طرفی مجبور به از دست دادن اکسیژن و دریافت دی‌اکسیدکربن - گاز گلخانه‌ای که باعث گرمایش زمین می‌شود - هستیم. از طرف دیگر پس از مصرف، این محصولات تبدیل به پسماند و با دفن باعث تولید گاز متان می‌شوند که ۲۱ برابر خطرناک‌تر از گاز دی‌اکسیدکربن است. در نتیجه با تولید تمامی این گازهای گلخانه زمین گرم‌تر خواهد شد. 

 

اکبرپور در پایان اظهار کرد: با تولید این محصولات که نیازمند آب بسیاری برای رشد هستند بسیاری از منابع آبی ما برداشت می‌شوند. به عبارتی می‌توان گفت هر کدام از این دورریزها باعث تخریب منابع زیستی کشور خواهند شد.