درسال گذشته با سبقت گرفتن درآمد خانوارها از هزینه‌ها، وضعیت اقتصادی مردم بهبود قابل توجهی را نشان می‌‌دهد. گزارش جدید مرکز آمار ایران از هزینه و درآمد خانوار در سال ۱۴۰۰ نشان می‌‌دهد که میزان درآمد خانوار در سال گذشته نسبت به هزینه‌ها، بیشتر بوده و در برخی استان‌ها نیز درآمدها از ۱۰۰ میلیون تومان درسال عبور کرده است. طبق داده‌های ارائه شده از سوی مرکز آمار، هزینه کل خالص سالانه خانوار شهری در سال ۱۴۰۰ به ۹۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و هزینه ناخالص نیز ۹۴ میلیون و ۱۳۵ هزار تومان بوده که هزینه‌های خالص به میزان ۴۸,۹ درصد و هزینه‌های ناخالص نیز ۴۸,۳ درصد نسبت به سال ۹۹، افزایش داشته است. بررسی ارقام ارائه شده در بخش هزینه‌های کل خانوار شهری برای سال ۹۹ نیز نشان می‌‌دهد که میزان هزینه خالص خانوار در این سال ۶۲ میلیون و ۱۳۹ هزار تومان و هزینه‌های ناخالص نیز ۶۳ میلیون و ۴۶۸ هزار تومان بوده است. این درحالی است که در بخش مربوط به درآمد خانوار شهری ارقام حاکی از رشد بالایی است، به طوری که درآمد سالانه هر خانوار شهری کشور درسال ۱۴۰۰ رقم ۱۱۲ میلیون و ۲۴۲ هزار تومان بوده که نشان‌دهنده رشد ۵۰,۵ درصدی درآمدها در این سال است. در سال ۹۹ میزان درآمد خانوار شهری کشور ۷۴ میلیون و ۶۷۶ هزار تومان بوده است. بدین ترتیب مقایسه درآمد و هزینه خانوارهای شهری در این سال نشان از دخل و خرج مثبت آنها دارد به طوری که درآمد سالانه خانوارها بیش از ۲۰ میلیون تومان از هزینه‌ها بیشتر بوده است.  محاسبه ماهانه میزان درآمد خانوارهای شهری نیز نشان می‌‌دهد که در سال گذشته هر خانوار به صورت متوسط ماهانه ۹ میلیون و ۳۵۳ هزار تومان درآمد داشته است، درحالی که این رقم در سال ۹۹ به میزان ۶ میلیون و ۲۲۳ هزار تومان بود. با این وجود، متوسط درآمد ماهانه در برخی استان‌ها مانند تهران رقم ۱۳ میلیون و ۳۲۳ هزار تومان بوده که این رقم نسبت به متوسط کشوری، فاصله قابل توجهی دارد.

 

 روستاها با درآمد ۶۳,۷ میلیونی و هزینه ۵۲,۹ میلیون تومان

 

همچنین ارقام مربوط به هزینه‌های کل خانوار روستایی کشور نیز نشان می‌‌دهد که در سال گذشته هزینه هر خانوار روستایی کشور به صورت خالص ۵۱ میلیون و ۹۱۱ هزار تومان و رقم هزینه‌های ناخالص نیز ۵۲ میلیون و ۹۱۴ هزار تومان بوده است. در بخش مربوط به هزینه‌های کل خانوار روستایی کشور طی سال گذشته به صورت خالص ۵۲,۴ درصد و ناخالص نیز ۵۱,۷ درصد رشد داشته است. میزان درآمد خانوارهای روستایی کشور در سال گذشته رقم ۶۳ میلیون و ۷۱۳ هزار تومان بوده که این رقم نسبت به ۴۲ میلیون تومان سال ۹۹، دارای ۵۱,۵ درصد رشد است.

 

درآمد بیش از ۱۰۰ میلیون تومانی ۱۲ استان

 

این گزارش حاکی است که آمار مربوط به هزینه و درآمد خانوارهای شهری به تفکیک استان‌ها نشان می‌‌دهد که در سال ۱۴۰۰، تعداد ۱۲ استان کشور دارای درآمد سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تومان بوده و در این بین، بیشترین میزان درآمد سالانه خانوار مربوط به استان تهران با ۱۵۹ میلیون و ۸۸۴ هزار تومان بوده است. در عین حال، تهرانی‌ها در سال گذشته بیشترین میزان هزینه را نسبت به سایر استان‌های کشور با ۱۳۷ میلیون و ۶۹۰ هزار تومان داشته‌اند. به نظر می‌‌رسد با توجه به اقدامات اخیر دولت سیزدهم در بهبود وضعیت معیشتی جامعه و افزایش مبالغ یارانه‌های نقدی به ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان که باعث افزایش قدرت خرید خانوار و حذف رانت ارز ۴۲۰۰ تومانی شده است، در ماه‌های پیش رو شاهد ادامه روند بهبود میزان درآمد خانوار و حفظ تراز مثبت درآمدها نسبت به هزینه‌ها باشیم. کارشناسان می‌‌گویند بازار در حال حاضر از شرایط هیجانی مقطعی ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی فاصله گرفته و دولت در ماه‌های پیش رو، امکان بهتری برای مدیریت بر بازارها و تقویت قدرت خرید خانوار خواهد داشت. همچنین از سیاست‌های اصلی دولت در بخش اقتصادی، کاهش شکاف طبقاتی و بهبود وضعیت نابرابری درآمدی جامعه است. همان گونه که عنوان شد با اقدامات مؤثر دولت در این زمینه، شاهد کاهش فاصله طبقاتی و بهبود ضریب جینی در سال ۱۴۰۰ بودیم که این مسأله می‌‌تواند نویدبخش ادامه روند کاهش فاصله طبقاتی در ماه‌ها و فصول آینده و بهبود وضعیت معیشتی و قدرت خرید جامعه باشد.

 

کاهش فاصله طبقاتی

 

از نکات حائز اهمیت در گزارش مربوط به هزینه – درآمد خانوار درسال ۱۴۰۰، کاهش فاصله طبقاتی و به بیانی دیگر، بهبود عدالت در دسترسی دهک‌های مختلف اجتماعی به منابع است به نحوی که میزان ضریب جینی خانوار از ۰,۴۰۰۶ در سال ۹۹ به ۰,۳۹۳۸ در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته است.

 

بهبود نابرابری درآمدی در سال گذشته در بخش شهری از ۰,۳۸۳۵ به ۰,۳۷۵۷ رسید. همچنین ضریب جینی روستایی نیز از ۰,۳۵۹۰ به ۰,۳۵۹۴ رسید.

 

 درصد خانوارهای مالک

 

براساس گزارش مرکز آمار ایران شرایط دسترسی خانوارهای شهری و روستایی به اتومبیل شخصی بهبود یافته است، به نحوی که در سال گذشته ۵۳,۹ درصد از خانوارهای شهری کشور و ۳۵,۹ درصد خانوارهای روستایی دارای اتومبیل شخصی بوده‌اند. آمار بخش مسکن نیز نشان می‌‌دهد که در سال ۱۴۰۰ در بخش شهری، ۶۸,۳۴ درصد خانوارها مالک مسکن بوده‌اند که این میزان در بخش روستایی نیز به میزان ۸۷,۰۶ درصد بود.