آفتاب یزد: یکی از مشکلات بسیار رایج در جوامع امروزی، اضافه وزن یا چاقی افراد آن جامعه است. چاقی یا اضافه وزن رابطه مستقیمی با افزایش احتمال به بیماری‌های مختلفی مانند، کبد چرب، سنگ صفرا، سیروز کبدی، سرطان روده، بیماری رفلاکس، سرطان معده و پانکراس و غیره دارد و به همین جهت حل این مشکل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.بالون معده، یکی از روش‌های جراحی برای درمان چاقی است.
افراد بیش از حد چاق که بی‌ام‌ای (BMI) بالای ۳۰ دارند و به دنبال راهی برای کاهش وزن خود هستند، معمولا پیشنهاد استفاده از راهکار بالون معده را بیش از سایر روش‌ها می‌شنوند. مهم‌ترین کاربرد بالون معده نیز در مواقعی است که عمل جراحی و کوچک‌سازی معده برای بیماران مبتلا به چاقی خطرناک باشد.لذا با توجه به اهمیت موضوع در اینباره با دکتر سید امیر منصور رضا دوست، فوق تخصص گوارش وکبد و دکتر حسین صانعیان، فوق تخصص گوارش وکبد گفتگو شده است.
دکتر رضادوست در این باره می‌گوید: بالون معده یک روش بدون جراحی و غیر دارویی برای کوچک کردن معده و درمان چاقی به حساب می‌آید. این ابزار به همراه رژیم غذایی کنترل شده به فرد کمک می‌کند تا به کاهش وزن و تناسب اندام برسد و وضعیت سلامت خود را بهبود ببخشد.
وی توضیح داد: سیستم بالون معده شامل یک بالون نرم قابل انبساط، لوله معده و یک سیستم پر‌کننده می‌شود. جراح بالون را از طریق دهان وارد می‌کند و سپس وقتی بالون داخل معده شما قرار گرفت، آن را با محلول نمک استریل باد می‌کند. وقتی بالون پر شد، به قدری بزرگ می‌شود که نمی‌تواند وارد روده شود و آزادانه در معده شما شناور خواهد شد و بخش زیادی از معده را اشغال می‌کند و احساس پری و سیری را ایجاد می‌کند.
این فوق تخصص گوارش وکبد اضافه کرد: قرار دادن بالون معده در حدود
20 دقیقه طول می‌کشد، این روش توسط متخصصین داخلی صورت می‌گیرد. از آنجایی که بالون به راحتی وارد معده می‌شود و از آن خارج می‌شود و به جراحی نیازی نیست، روش بالون معده یک روش کم تهاجمی در نظر گرفته می‌شود. بالون معده را به راحتی می‌توان برداشت.
وی اضافه کرد: این روش در کاهش موقتی گرسنگی، کنترل جذب غذا و کاهش وزن موثر است. میزان کاهش وزن با بالون معده 10 تا 30 کیلوگرم می‌باشد. بالون در یک دوره شش ماهه در معده قرار می‌گیرد و به همان روش گذاشتن بالون در معده می‌توان آن را جدا می‌شود.
دکتر رضادوست تشریح کرد: بالون معده باعث کاهش احساس گرسنگی می‌شود و به شما کمک می‌کند تا پس از خوردن میزان کمی غذا برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. این روش درمانی مخصوص کاهش وزن که بالون درون معده نیز نامیده می‌شود به شما کمک می‌کند که بدون نیاز به انجام عمل جراحی تهاجمی بتوانید وزن خود را کاهش دهید.
این فوق تخصص گوارش وکبد افزود: در طول انجام روش بالون معده، یک بالون نرم با استفاده از یک آندوسکوپ وارد معده می‌شود. سپس بالون با محلول آب نمک پر می‌شود تا معده شما تا حدودی پر شود و فضای کمتری برای غذاها و نوشیدنی‌ها وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد: یک بالون معده به عنوان یک روش کاهش وزن موقتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولا پس از شش ماه بالون خارج می‌شود. این بالون گاهی اوقات به این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد که برای انجام جراجی بای پس معده یا جراحی باندینگ معده (حلقه‌گذاری معده) به اندازه کافی وزن کم کنید.
دکتر رضادوست اذعان کرد: بالون‌های معده تحت بیهوشی در روشی که بین 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد وارد معده می‌گردند. این روش کم تهاجمی است و کمی طول می‌کشد تا معده شما با بالون سازگاری پیدا کند. شما عموما می‌توانید همان روز یا روز بعد از قرار گرفتن بالون به خانه برگردید. در بعضی از موارد، بیماران نمی‌توانند برای یک دوره شش ماهه حضور بالون را تحمل کنند و وقتی این اتفاق بیفتد، باید بالون را سریع از معده خارج شود زیرا این احتمال وجود دارد که چند روزاول پس از قرار گرفتن بالون، در صورتی که عوارض جانبی از قبیل حالت تهوع و استفراغ برطرف نشوند یا بیشتر از حد انتظار تشدید پیدا کنند، بالون از معده خارج شود.
بالون معده نسل جدید قابل تنظیم است
این فوق تخصص گوارش وکبد توضیح داد: روش بالون معده از مدت‌ها قبل مورد استفاده قرار می‌گرفته است ولی بالون معده نسل جدید قابل تنظیم است و اندازه آن وقتی در داخل معده قرار دارد افزایش یا کاهش پیدا کند. این کار از طریق یک عمل گاستروسکوپی ساده صورت می‌گیرد. این کار بسیار اهمیت دارد زیرا فرآیند کاهش وزن اغلب پس از چند ماه متوقف می‌شود. در این وضعیت می‌توان بالون را بیشتر باد کرد تا بیمار بتواند در این شرایط وزن بیشتری را کاهش دهد.وی بیان کرد: بالون جدید قابل تنظیم معده، یک سیستم کاتتر نشکستنی با طراحی مخصوص است که وقتی به معده رسید حلقه‌ای می‌شود. حتی اگر بالون تمامی مایع خود را از دست بدهد، این کاتتر مانع از این می‌شود که مایع از معده خارج شود و در طول یک عمل گاستروسکوپی مایع به صورت ایمن بازیابی می‌شود. بیمارانی که متوجه می‌شوند کاهش وزن آن‌ها متوقف شده است یا به دلایلی فکر می‌کنند با سوراخ شدن بالون معده روبه رو هستند می‌توانند از پزشک خویش بخواهند تا با گرفتن عکس با اشعه ایکس از صحت این مسئله شما را مطلع سازند.
دکتر رضادوست مطرح کرد: با وجود این که میزان کاهش وزن در بالون‌های قدیمی در حدود 15 کیلوگرم است، در بالون‌های جدید بیماران می‌توانند در طول یک سال به طور میانگین 35 کیلوگرم وزن کاهش دهند.
این فوق تخصص گوارش وکبد، عمل گذاشتن بالون معده را اینگونه تشریح کرد: بالون از طریق دهان و بدون نیاز به جراحی وارد معده می‌شود. پزشک یک دوربین اندوسکوپیک (گاستروسکوپ) را داخل معده می‌کند. در صورتی که هیچ ناهنجاری مشاهده نشد، بالون از طریق دهان و سپس مری وارد معده می‌شود. وقتی بالون در معده قرار گرفت، از طریق یک لوله پر‌کننده کوچک متصل به بالون، بالون با محلول نمک استریل پر می‌شود. وقتی بالون پر شد، پزشک به آرامی لوله را خارج می‌سازد و بالون را داخل معده نگه می‌دارد. این روش توسط یک متخصص گوارش به همراه یک متخصص بیهوشی و کادر پرستاری کار آزموده انجام می‌گیرد.
وی افزود: پس از قرار دادن بالون معده، کادر پرستاری در اتاق ریکاوری وضعیت شما را بررسی می‌کنند. با توجه به این که این روش یک روزه است، بیماران عموما دو ساعت پس از قرار گرفتن بالون می‌توانند به خانه برگردند.
دکتر رضادوست اظهار کرد: پزشک برای این که مطمئن شود که از انجام گذاشتن بالون معده نتایج بهینه‌ای به دست می‌آید، به صورت دقیق تعیین می‌کند که برای مورد شما کدام آزمون‌های پیش غربالگری نیاز است. آزمون پیش غربالگری شامل بررسی اطلاعات بیمار، ارزیابی رژِیم غذایی،آزمایشات خون و تصویر‌برداری سینه با اشعه ایکس و الکتروکاردیوگرام (نوار قلب).
این فوق تخصص گوارش وکبد متذکر شد: پزشک از شما می‌خواهد که از نیمه شب قبل از عمل گذاشتن بالون معده چیزی نخورید و نیاشامید.
وی یادآور شد: در سه تا پنج روز اول پس از قرار دادن بالون معده، احساس ناراحتی و تهوع می‌کنید. این احساسات موقتی هستند و می‌توان اقداماتی برای کاهش این عوارض جانبی صورت داد. ممکن است پزشک داروهایی برای تسکین ناراحتی و برطرف کردن حالت تهوع برای شما تجویز کند و بسیار مهم است که قبل از این که حالت تهوع به شما دست بدهد، دارو را مصرف کنید.
دکتر رضادوست ادامه داد: در سه روز اول پس از بالون‌گذاری معده، یک رژیم غذایی که صرفا شامل مایعات می‌شود را شروع کنید و به تدریج به سمت رژیم غذایی نیمه جامد بروید. در عرض یک هفته، می‌توانید خوردن غذاهای بافت دار معمولی را از سر بگیرید.
این فوق تخصص گوارش وکبد توضیح داد: عموما در صورتی که واکنش شدیدی به بالون معده نشان ندهید همان روز می‌توانید به خانه بر گردید. در چند هفته اول تنها می‌توانید مایعات مصرف کنید، به تدریج به سمت غذاهای نرم و درنهایت به سمت غذاهای جامد بروید. بسته به میزان سازگاری معده شما بالون معده ای که در آن قرار دارد، در عرض یک یا دو روز می‌توانید به سر کار برگردید. وی مطرح کرد: پس ازشش الی دوازده ماه بالون معده با کمک مواد بیهوشی به روش آندوسکوپی خارج می‌شود. مرحله آماده‌سازی شامل رژیم غذایی مایع برای سه روز کامل قبل از خارج‌سازی و پرهیز از خوردن و آشامیدن از نیمه شب روزی که می‌خواهید عمل خارج کردن بالون معده را انجام دهید. پس از خارج‌سازی بالون معده، در عرض یک ساعت از بیمارستان مرخص می‌شوید.دکتر رضادوست متذکر شد که بالون معده ابزاری است که به کاهش وزن کمک می‌کند و باید به همراه رژیم غذایی و ورزشی مورد استفاده قرار گیرد. میزان وزنی که می‌خواهید از دست بدهید به حفظ رژیم غذایی و تغییر طولانی مدت سبک زندگی بستگی دارد. این فوق تخصص گوارش وکبد عنوان کرد: از جمله مزایای استفاده از بالون معده عبارتند از بیمار احساس سیری می‌کند، بیمار به طور میانگین نسبت به رژیم‌های غذایی دیگر وزن بیشتری را از دست می‌دهد، بیمار نحوه کم کردن وزن خود را یاد می‌گیرد و بیمار از مزایای غیرجراحی و غیردارویی بودن این روش بهره‌مند می‌شود.
وی گفت: هر روش جراحی یا مداخله پزشکی همیشه خطرات و عوارض جانبی مخصوص خود را دارد. اگر چه بسیاری از این عوارض و خطرات نادر هستند و هر تلاشی برای کاهش یا جلوگیری از آن‌ها صورت می‌گیرد. باید گفت عوارض جانبی بالون معده زیاد نمی‌باشد و معمولا ظرف چند روز بعد از عمل بر طرف می‌شود.
انجام عمل بالون معده حدود نیم ساعت طول می‌کشد
در ادامه نیز دکتر صانعیان در اینباره خاطرنشان کرد: عمل بالون معده یک روش کاهش وزن است که شامل قرار دادن یک بالون سیلیکونی پر از سالین در معده شما است. این امر به شما کمک می‌کند که با محدود کردن میزان غذا خوردن و احساس سیری سریع‌تر و وزن خود را کاهش دهید.
وی بیان کرد: مانند سایر روش‌های کاهش وزن، گذاشتن عمل بالون معده نیاز به تعهد به یک سبک زندگی سالم‌تر دارد. شما باید تغییراتی دائمی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید و به طور منظم ورزش کنید تا از موفقیت دراز مدت این روش اطمینان حاصل شود. این فوق تخصص گوارش وکبد اظهار کرد: قرار دادن یک بالن داخل معده به کاهش وزن کمک می‌کند. کاهش وزن می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات سلامتی جدی مانند بیماری ریفلاکس معده، بیماری قلبی یا سکته مغزی، فشار خون بالا، آپنه خواب انسدادی، بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یا استئاتا هپاتیت غیر الکلی (NASH) و دیابت نوع 2 در ارتباط با وزن را کاهش دهد.وی می‌گوید: جاگذاری بالون معده و سایر روش‌های کاهش وزن و یا جراحی‌ها معمولاً تنها پس از تلاش برای کاهش وزن با بهبود رژیم غذایی و عادت‌های ورزشی ونتیجه نگرفتن از آن روش‌ها انجام می‌شود. دکتر صانعیان در پاسخ به این پرسش که " چه کسانی گزینه انجام عمل بالون معده هستند "، مطرح کرد: بالون داخل شکمی به شرطی ممکن است گزینهای برای شما باشد که شاخص توده بدنی شما (BMI) بین 30 تا 40 است، مایل به متعهد شدن به تغییر در شیوه زندگی سالم، پیگیری منظم پزشکی و مشارکت در رفتار درمانی هستید،جراحی قبلی معده یا مری نداشته‌اید. این فوق تخصص گوارش وکبد متذکر شد: انجام عمل بالون معده برای هر کسی که اضافه وزن دارد انتخاب مناسبی نیست. یک روند غربالگری به پزشک کمک می‌کند تا ببیند که این روش برای شما مفید است یا خیر.
وی درباره خطرات انجام عمل بالون معده اینگونه توضیح داد: درد و حالت تهوع کمی پس از قرار دادن یک بالون داخل معده تقریباً در حدود یک سوم افراد مبتلا رایج است. با این حال، این علائم معمولاً تنها چند روز پس از قرار دادن بالون معده ادامه می‌یابد و معمولا با داروهای خوراکی در خانه قابل درمان هستند.دکتر صانعیان متذکر شد: اگرچه خطرات انجام عمل بالون معده نادر است ولی عوارض جانبی جدی ممکن است پس از قرار دادن بالون معده رخ دهد لذا. در صورت بروز تهوع، استفراغ و درد شکم هر زمان بعد از عمل فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.این فوق تخصص گوارش وکبد مطرح کرد: خطر بالقوه انجام عمل بالون معده شامل تورم بالون است. اگر بالون از بین برود، این خطر نیز وجود دارد که بتواند از طریق دستگاه گوارش شما حرکت کند. این امر می‌تواند باعث انسداد شود که ممکن است نیاز به یک روش اضافی یا جراحی برای برداشتن بالن داشته باشد.وی ادامه داد: سایر خطرات انجام عمل بالون معده احتمالی شامل آلودگی بیش از حد، پانکراتیت حاد، زخم‌ها یا سوراخ (سوراخ شدگی) در دیواره معده است که برای رفع آن ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.دکتر صانعیان در پاسخ به این پرسش که " چگونه برای عمل بالون معده باید آماده شد "، گفت: اگر می‌خواهید یک گاستریک بالون در معده خود قرار دهید، تیم مراقبت‌های بهداشتی شما دستورالعمل‌های خاصی را در مورد نحوه آمادگی برای عمل ارائه می‌دهد. ممکن است قبل از عمل نیاز به تست‌های مختلف آزمایشگاهی داشته باشید.ممکن است لازم باشد در زمان منتهی به این عمل، آنچه را که می‌خورید و می‌نوشید و همچنین داروهایی را که مصرف می‌کنید محدود کنید. همچنین ممکن است نیاز به شروع یک برنامه فعالیت بدنی داشته باشید. این فوق تخصص گوارش وکبد بیان کرد: عمل بالون معده در واحد آندوسکوپی به عنوان یک عمل سرپایی و تحت بیهوشی انجام می‌شود. نحوه گذاشتن بالون معده به این صورت است که پزشک یک لوله نازک را که به بالون معدوی توخالی وصل است، از طریق گلو به سمت معده هدایت می‌کند. در مرحله بعد، آندوسکوپ (یک لوله انعطاف پذیر متصل به یک دوربین) را به سمت معده پیش می‌برد.. این دوربین به پزشک اجازه می‌دهد بالون را ببیند تا بتواند آن را با سالین پر کند. وی اظهار کرد: به طور کلی انجام عمل بالون معده حدود نیم ساعت طول می‌کشد. به طور معمول می‌توانید یک تا دو ساعت بعد از اتمام عمل به خانه بروید. دکتر صانعیان توضیح داد: بعد از عمل بالون معده می‌توانید آغاز مصرف مقادیر کمی مایعات شفاف را از حدود شش ساعت پس از انجام عمل داشته باشید. رژیم مایعات به طور کلی تا شروع هفته دوم و تا هنگامی که شما بتوانید شروع به خوردن غذاهای نرم کنید، ادامه می‌یابد. احتمالاً شما می‌توانید حدود سه هفته بعد از قرار دادن بالون معده شروع به خوردن غذای معمولی کنید.این فوق تخصص گوارش وکبد عنوان کرد: بالون‌های داخل شکمی تا شش ماه در محل خود باقی مانده و با استفاده از آندوسکوپ برداشته می‌شوند. در آن زمان بسته به برنامه‌ای که شما و پزشک تعیین کرده‌اید ممکن است بالون جدیدی قرار داده شود یا خیر و همچنین بعد از انجام عمل اغلب با اعضای تیم پزشکی مانند متخصص تغذیه و روانشناس ملاقات خواهید کرد.
وی ابراز کرد: به طور کلی یک بالون معده می‌تواند باعث شود احساس سیری سریع‌تر از حد معمول هنگام غذا خوردن احساس کنید و این بدان معنی است که کمتر غذا می‌خورید. یکی از دلایلی که ممکن است باعث این امر شود، این است که بالون معده سرعت خالی کردن معده را نیز کند می‌کند. دلیل دیگر ممکن است این باشد که به نظر می‌رسد بالون سطح هورمون‌هایی اشتها را کنترل می‌کنند، تغییر می‌دهد. دکتر صانعیان گفت: میزان وزنی که پس از انجام عمل بالون معده از دست می‌دهید نیز بستگی به این دارد که چقدر می‌توانید عادت‌های زندگی خود را از جمله رژیم غذایی و ورزش تغییر دهید. براساس خلاصه‌ای از درمان‌های موجود در حال حاضر، از دست دادن حدود
7 تا 15 درصد از وزن بدن در طی شش ماه پس از قرارگیری بالون معده معمولی است. به طور کلی کاهش اضافه وزن از 30 تا 47 درصد متغیر است.
این فوق تخصص گوارش وکبد خاطرنشان کرد: مانند سایر روش‌ها و جراحی‌هایی که منجر به کاهش وزن قابل توجهی می‌شوند، عمل بالون معده نیز ممکن است به بهبود یا برطرف کردن بیماری‌هایی که اغلب مربوط به اضافه وزن است به طور مثال بیماری بازگشت یا رفلاکس اسید به مری، بیماری قلبی، فشار خون بالا، آپنه خواب انسدادی، استئوآرتریت (درد مفاصل)، کلسترول بالا و بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یا استئاتا هپاتیت غیر الکلی (NASH) کمک کند.وی متذکر شد: این امکان وجود دارد که بعد از هر نوع روش کاهش وزن یا جراحی، وزن قابل توجهی از دست ندهید و یا دوباره وزن‌گیری کنید، حتی اگر این روش به طور صحیح انجام شود و افزایش وزن در صورت عدم پیروی از تغییرات توصیه شده در سبک زندگی ممکن است رخ دهد. دکتر صانعیان متذکر شد: تغییرات سالم دائمی در رژیم غذایی بعد از بالون معده، همراه با فعالیت بدنی و ورزش منظم، برای جلوگیری از افزایش وزن ضروری است. این فوق تخصص گوارش وکبد عنوان کرد: معمولا جنس بالون معده از سیلیکون است و 6 تا حداکثر 9 ماه در معده باقی می‌ماند. البته این مدت زمان به نوع بالون معده و مقاومت آن در برابر اسید معده ارتباط دارد. اما بیشتر از 8 تا 9 ماه بالون را نگه نمی‌داریم زیرا اسید معده ممکن است روی جداره آن اثر بگذارد و بالون سوراخ شود. این فوق تخصص گوارش وکبد در پایان گفت: پس از قراردادن بالون معده فرد نه تنها برای کنترل بالون بلکه برای نحوه تغذیه، حداقل باید ماهی یک بار به پزشک مراجعه کند و باید فرد کاملا توجیه شود که با انجام روش بالون اگر قرار باشد غذاهای کم حجم اما پرکالری بخورد نتیجه خوبی نخواهد گرفت.