امان ا... قرایی مقدم، جامعه شناس در آرمان ملی نوشت: از نگاه جامعه شناسانه و با تایید نظریه‌ جامعه شناسان بزرگ جهان که از دهه 20 میلادی مطرح شد، سرمایه اجتماعی یکی از عوامل اصلی و مهمترین نوع سرمایه در جهت توسعه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در جوامع مختلف است.

اکثر کشورهای جهان دارای سه سرمایه‌ اصلی «طبیعی»، «انسانی» و سرمایه‌هایی نظیر «تکنولوژی» هستند، اما آنچه سبب می‌شود یک کشور در جهان اول و دیگری در جهان سوم دست و پا بزند، توجه ویژه‌ دولت‌ها و نگاه درست به حفظ سرمایه‌های اجتماعی است. اگر این سرمایه وجود نداشته باشد، سه سرمایه مذکور (اقتصادی، انسانی و تکنولوژی) نیز کارایی خود را از دست می‌دهد و اینگونه است که کشورها روز به روز ضعیف‌تر و فقیرتر می‌شوند. مهمترین عنصر سرمایه اجتماعی، «اعتماد» است که باید میان دولت و ملت وجود داشته باشد و اگر اعتماد در جامعه و در بالاترین سطوح باشد، یک کشور با سه سرمایه اصلی و در نتیجه همدلی و پای کار آمدن مردم، روز به‌روز پیشرفت و ترقی می‌کند و در طرف مقابل اگر اعتماد وجود نداشته باشد، آن سه سرمایه‌ نیز هدر خواهد رفت.

سرمایه اجتماعی زمانی بروز و رشد پیدا خواهد کرد که مسئولان به وعده‌هایی که به مردم می‌دهند، عمل نمایند و بی‌اعتمادی و ریزش سرمایه‌های اجتماعی یک شبه، 30 روزه یا یک‌ساله به‌وجود نمی‌آید و از سال‌ها عمل نکردن به وعده‌ها و قول‌هایی که مسئولان به مردم می‌دهند، زمان نیاز دارد که بی‌اعتمادی در جامعه رواج پیدا کند. دو سال پیش و همزمان با اعتراضات بنزینی آبان در روزنامه «آرمان ملی»یادداشت نوشتم که «جامعه دچار بحران بی‌اعتمادی شده است.» از زمانی‌که کرونا نیز شیوع پیدا کرد تا به‌حال که پنج موج را پشت سر گذاشته‌ایم، موضوع واکسیناسیون عمومی از سوی مسئولان ارشد دولت در ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت مطرح و امروز و فردا می‌شود. بی‌شک عمل نکردن به قول‌ها و وعده‌ها، موجب رشد چشمگیر بی‌اعتمادی شده است.

از مدت‌ها پیش هر روز وزیر بهداشت و دیگر مسئولان می‌گویند که میلیون‌ها دُز واکسن داریم و روند واکسیناسیون عمومی با 8 واکسن ایرانی به‌زودی و از «ماه آینده» تسهیل می‌شود، اما در طرف مقابل، سالمندان ناچار می‌شوند که از ساعت دو شب در صف واکسن بیاستند که تا صبح به آنها واکسن تزریق شود. همین‌طور استان محروم سیستان و بلوچستان که با فاجعه انسانی و گسترش بیماری کرونا مواجه شده، کمبود شدید واکسن دارد.

در این میان مردم گیج و سردرگم نمی‌دانند «‌دُم خروس را باور کنند یا...» را! نتیجه این اقدامات آقایان، مرگ روزانه بیش از 100 نفر و ازدحام سالمندان را درپی دارد و موجب گسترش بی‌اعتمادی به دولت می‌شود و اثرات بعدی را بر سطوح سیاسی، اقتصادی اجتماعی می‌گذارد. همان‌طور که همه ما شاهد بودیم در انتخابات ریاست جمهوری بیش از 52 درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت نکردند و حدود چهار میلیون نفر آرای باطله در صندوق انداختند، این نشانه بی‌اعتمادی در سطح وسیعی از جامعه است و متاسفانه بی‌اعتمادی به اوج قله رسیده و همین امر کار را برای دولت سیزدهم و جلب اعتماد عمومی و بازسازی سرمایه اجتماعی سخت می‌کند.

جلب اعتماد مردم با وعده محقق نخواهد شد و یکی از راهکارهای جلب اعتماد عمومی و افزایش سرمایه‌های اجتماعی در اولین گام، تسریع در روند بسیار کُندِ واکسیناسیون است. اکثر کشورهای همسایه ما مثل ترکیه، پاکستان و عراق میلیون‌ها نفر از جمعیت‌شان را واکسینه کرده‌اند و ما حتی از کشور افغانستان نیز عقب افتاده‌ایم. امروز که این سطور را می‌نویسم ما فقط چهار میلیون واکسن تزریق کرده‌ایم که از این تعداد یک میلیون نفر، دو دُز کامل واکسن را دریافت نموده‌اند. امروز و فردا کردن مسئولان در قبال وعده واکسیناسیون عمومی سبب می‌شود که آنها هر حرفی بزنند، مردم باور نکنند یا مشارکتی در جهت تحقق آن نداشته باشند و در نتیجه شکاف بی‌اعتمادی عمومی و ریزش سرمایه‌های اجتماعی بیشترخواهد شد.