موسیقی در همه کشورها جزء مهمی از فرهنگ آن جامعه است؛ زیرا تجلی بروز احساسات، اندیشه‌ها و وقایع آن جامعه به زبان شعر، هنر، صدا و آهنگ است. موسیقی بیانگر فرهنگ و مانند شیوه زندگی‌کردن است. هر جامعه‌ای که سوابق تاریخی پیچیده و عمیقی دارد، دارای موسیقی غنی‌تری است.

 

موسیقی قوی‌ترین نماد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه است؛ بی‌علت نیست که در مقاطع مختلف تحولات اجتماعی ایران، شاعران و موسیقی‌دان‌ها آوازی سرمی‌دادند که بیانگر دردها و آلام جامعه و جزئی از حافظه تاریخی ملت ایران می‌شد.

 

در انقلاب مشروطیت «مرغ سحر» گویای شهدای وطن می‌شود و در جنگ جهانی دوم و اشغال ایران آواز «ای ایران» سراییده و خوانده می‌شود و در جنگ ایران و عراق در رثای شهیدانی که جان شیفته خود را نثار استقلال ایران می‌کنند، آواز «ای شهید» سر برمی‌آورد. زمانی دیگر، موسیقی و آواز «تفنگت را زمین بگذار» طنین می‌اندازد.

 

از سوی دیگر موسیقی از اولین هنرهای بشر است و صدای کار و تلاش و جدال با طبیعت برای کشاورزی، ماهیگیری و کار دسته‌جمعی همراه با صدای طبیعت است. موسیقی اصیل تلاش دارد صدای خود را با صدای طبیعت همساز کند؛

 

صدای دریاها، رودخانه‌ها، درختان و نسیم کوهساران. صدای طبیعت صدای آفریننده آن خداوند است که به گوش می‌رسد و موسیقی اصیل نیز سعی دارد خود را به صدای طبیعت نزدیک و همساز کند و صدای خداوند شود و این همان تعبیر است که موسیقی اصیل صدای خداست.

 

موسیقی هنری است که همپای دیگر هنرها فضیلت علم و دانش جامعه است، حتی معماری که ملموس‌ترین هنرهاست تجسد موسیقی است؛ هارمونی‌ها، زیبایی‌های کلامی، نظم و موزونی آواها را به شکل جسم فضایی و زنده در خود بازنمایی می‌کند. هنر معماری در چشم و گوش صاحب‌دلان، موسیقی دلنوازی است که در چشم، اندیشه و ادراک او خود را به شکل جسم و جانی زنده و فضایی با زبانی گویا نشان می‌دهد.

 

استاد شجریان همواره سعی داشت راه اصیل موسیقی ایرانی را بپیماید و با صدای خود، اشعار مولوی، حافظ و سعدی را به جامعه منتقل کند و راه فربه‌کردن فرهنگ اصیل ایران را که پر از آموزه‌های انسانی، اخلاقی و عرفانی است، هموار کند. او هرگز پا را از دایره اصالت موسیقی ایرانی بیرون ننهاد و تن به موسیقی مبتذل چه قبل و چه بعد از انقلاب نداد.

 

شجریان زبان گویای فرهنگ اصیل ایران و آواز فرهنگ، شعر و ادبیات و هنر ایران‌زمین بود. شجریان راه پیوند با مردم و آزادی‌خواهی را که خصلت هنرمندان اصیل است و صدای طبیعت را که آزادگی در آن نهفته است، برگزیده بود و صدای مردمانی شده بود که مورد بی‌مهری قرار گرفته بودند. شجریان صدای مردم و فرهنگ ایران است و راه فربه‌کردن فرهنگ و موسیقی و شعر و ادبیات را با انسان‌دوستی، آزادی‌خواهی در هم آمیخت و از خود شخصیت و گوهری تابناک و ماندگار و هنرمندی مردمی در حافظه تاریخی مردم و فرهنگ ایران ارائه کرد.

 

روح و روانش در پناه رحمت الهی جاویدان باد