مجله مهر: هر موقع سراغ پرورش طیور می‌رویم، سریع پرورش مرغ و مرغداری‌ها به ذهنمان می‌رسد. این در حالی است که حیوانات دیگری هستند که ازلحاظ خاصیت به‌مراتب از گوشت مرغ بهتر هستند و شاید فقط در شوخی‌های دوستانه از آن نام ببریم و نشانه‌ای برای پولدار بودن به‌حساب بیاوریم. «بوقلمون» حیوانی است پرسروصدا که برخلاف ظاهر پر شروشورش، بسیار احساساتی است.
آقای «علی حسینی» ۴۵ سال دارد و هفت سال است که وارد کار پرورش تجاری بوقلمون شده است. حالا بعد از کلی ایران‌گردی و کسب تجربه درباره این حرفه امسال برای اولین بار در ایران بوقلمون‌های بومی را تجاری‌سازی می‌کند و الان هم حاصل تجربیاتش را با ما هم در میان می‌گذارد.
بوقلمون‌های حساس!
برای پرورش بوقلمون در گام اول باید بدانید که این زبان‌بسته‌ها بسیار حیوانات حساسی هستند و باید مدام حواستان به گرما و سرما رطوبت و البته سروصدا باشد! بوقلمون‌ها نسبت به بقیه ماکیان حساس‌ترند و مخصوصاً مراحل جوجگی و یک ماه اول زندگی در پرورش آن‌ها خیلی مهم است و همه‌چیز باید کنترل‌شده باشد تا آن‌ها آسیب نبینند. دیوارهای محل نگهداری بوقلمون‌ها حتماً باید عایق صدا داشته باشد؛ چراکه این حیوانات نسبت به صدا نسبت به انسان‌ها شکننده‌تر هستند و اگر در معرض صدای بلند قرار بگیرند، زود عکس‌العمل نشان داده و سکته مغزی می‌کنند. گذشته از این، بوقلمون‌ها سرمایی هستند؛ برای همین دمای سالن حداقل باید ۴۰ درجه باشد. رطوبت سالن هم حداقل باید ۶۸ درصد باشد. در هفته اول جوجه‌ها نباید خاموشی داشته باشند و باید سوله همیشه روشن باشد تا بتوانند هر زمان که خواستند تغذیه کنند. کم‌کم باید وقت خاموشی را به برنامه آن‌ها اضافه کرد. در ماه اول دو ساعت و کم‌کم بیشتر شود تا اینکه بالاخره به هشت ساعت برسد. برخلاف طبع سرد و حساس بوقلمون‌ها، در هوای سرد و نقاط سردسیر کشور بهتر امکان رشد آن‌ها وجود دارد. در معرض هوای آزاد بودن برای آن‌ها خیلی حیاتی است. همچنین بحث بهداشت در پرورش این حیوان خیلی مهم است. مثلاً هرکسی نباید به سالن پرورش بوقلمون وارد شود و حتماً قبل از ورود به سوله، باید خود را ضدعفونی کند. برعکس مرغ، بوقلمون‌ها در ماه اول خیلی حساس هستند و از این زمان به بعد حساسیتشان کمتر می‌شود و نسبت به سرما و بیماری مقاوم‌تر می‌شوند.
چقدر سرمایه احتیاج دارید؟
برای پرورش تجاری بوقلمون، حداقل ۱۰۰ میلیون تومان احتیاج دارید که حدود ۲۰ میلیون آن خرج بوقلمون‌های مولد می‌شود. بقیه این پول صرف گرفتن محلی حداقل ۴۰۰ متری برای پرورش ماکیان می‌شود. علاقه و تجربه کافی در این کار پیش‌زمینه کار است. خوراک بوقلمون هم از یونجه شروع می‌شود تا دانه‌های سویا؛ البته اگر در کنار سالن پرورش بوقلمون، زمین زراعی هم دارید، می‌توانید از آن‌ها برای خوردن حشرات و آفات زمین استفاده کنید و علاوه بر اینکه علف‌های اضافی و حشرات را می‌خورند، بوقلمون‌های خود را هم سیر می‌کنید. در ابتدای کار به نیروی کار چندانی احتیاج ندارید و خودتان به‌تنهایی می‌توانید آن را اداره کنید؛ اما با توسعه کار می‌توانید نیروی کار را اضافه کنید.
بوقلمون‌های سیاه و سفید
بوقلمون‌ها به دو نوع تجاری و بومی تقسیم می‌شوند. بیشتر بوقلمون‌های تجاری، وارداتی هستند و اصالتاً به آمریکای جنوبی متعلق هستند و ایران هم از طریق کشورهای اروپایی مثل فرانسه، آلمان و ترکیه اروپا وارد می‌کند. نژاد تجاری بوقلمون‌ها که وارداتی هستند، سفیدرنگ هستند. البته در ایران هم بوقلمون بومی یافت می‌شود که خاکستری یا مشکی‌رنگ هستند که به‌اصطلاح به آن‌ها «بوقلمون برنز» گفته می‌شود. تخم‌گذاری این بوقلمون‌ها هفت‌تا هشت ماه طول می‌کشد و حدود ۳۰ الی ۴۰ روز هم تخم‌کشی آن‌ها در دستگاه زمان می‌برد.
بهترین فصل عرضه بوقلمون پاییز و زمستان است
میزان سود شما از پرورش بوقلمون ارتباط مستقیمی با مدیریت شما دارد. رعایت نکات بهداشتی، تنظیم گرما و سرما و رطوبت سوله بسیار در میزان سوددهی شما موثر است. بوقلمون را به چند روش می‌توان به بازار عرضه کرد. تخم بوقلمون، گوشت و جوجه بوقلمون در بازار مشتری‌های پروپاقرص دارند. علاوه براین، کود این حیوان هم قابل‌استفاده و حتی فروش است. بهترین فصل برای عرضه در بازار، فصل سرد است و تا نیمه اردیبهشت هم فروش خوب است. معمولاً در سال اول در این کار سودی عائد شما نمی‌شود و از سال دوم است که کار شما به سوددهی می‌رسد. گرچه اگر مدیریت شما در این کار خوب باشد و پیش از شروع کار به‌خوبی درباره آن تحقیق کرده باشید، ممکن است در همان سال اول هم درآمد داشته باشید.
چرا بوقلمون؟
در ایران ۲۰ سال است که به‌صورت تجاری بوقلمون پرورش داده می‌شود و قبل از آن به‌صورت سنتی و محلی فقط در تعدادی از روستاهای کشور یافت می‌شد. ارزش تغذیه‌ای بوقلمون بسیار بالاست و در بین گوشت ماکیان، گوشت «گرم» به‌حساب می‌آید. گوشت بوقلمون تقریباً پنج برابر میگو فسفر و آهن دارد و درنتیجه برای درمان بیماری‌های کم‌خونی و بیماری‌های قلبی مناسب است و به لحاظ سلامت و خاصیت پزشکان هم روی گوشت این حیوان تأکید دارند. پیشگیری از سرطان، بهبود کمخوابی و کاهش کلسترول خون از دیگر مزایای استفاده از گوشت این حیوان است.
