بیتوته: خلاقیت مهارتی است که می توانند اطلاعات پراکنده را به هم پیوند دهد، عوامل جدید اطلاعاتی را در شکل تازه ای ترکیب کند و تجارب گذشته را با اطلاعات جدید برای ایجاد پاسخ های منحصر به فرد و غیر متعارف، مرتبط سازد.

توانایی ها و ویژگی های متنوع افراد خلاق ممکن است در سنین پایین بروز کند. خلاق بودن با این معنی نیست که شخص تمام این ویژگی ها و تواناییها را داراست. و از همه مهم تر این است که تواناییها و ویژگی های خلاق را می توان فعال کرد و پرورش داد. خصوصیات معلم می تواند به افزایش ابتکار و نوآوری در شاگردان بیانجامد. خصوصیات زیر معمولا به افراد خلاق نسبت داده می شود: روانی، انعطاف پذیری، بسط و گسترش، ابتکار، ارزیابی، تغییر، تخیل، پشتکار، کنجکاوی، ابزار عواطف درونی، تفکر مستقل، خود باوری مثبت، خطر پذیری، شوخ طبعی.

خلاقیت می تواند به سادگی چنین تعریف شود: ظرفیت برای رسیدن به ایده هایی که در خدمت یک هدف قرار می گیرند. بنابراین خلاقیت؛ یکی از مهمترین منابع نو آوری است.خلاقیت در ایجاد نوآوری و پیشرفت و بهبود درزندگی کاری، اقتصاد و صنعت نقشی اساسی دارد.جای تعجب نیست که اغلب کارفرماها، به دنبال استخدام کارکنان خلاق در زمینه هایی هستند که بتوانند ایده ها و پیشنهادات موثرتری برای تولید و یا بهبود محصولات و خدمات و روشهای جدید ارائه بدهند.

پروفسور مارتینسن از موسسه تجارت نروژ که دومین موسسه مهم آموزش بیزنس و تجارت در اروپاست، یک مطالعه پژوهشی را در این زمینه راهبرد کرده است، در طول این مطالعه، پروفسور مارتینسن و تیمش، هفت ویژگی برتر شخصیتی را برای افرادخلاق به شرح زیر تعیین کردند:

چند ویژگی شخصیت خلاق
1- جهت یابی قوی و چند جانبه_ افرادی با توانایی تصور بسیار قوی، بازیگوش و سرزنده ، با یک تمایل شدید به ایده های نو، توانایی مسئول و متعهد بودن ، کسانی که توان ایجاد ارتباط و اتصال بین واقعیت و خیال را دارند.

2- نیاز به اصالت _ وجود مقاومت در مقابل قوانین و تعهدات، دارای یک نگرش و رفتار سرکش، نیاز به انجام کارهایی که هیچکس دیگری انجام نمی دهد (یا توانش را ندارد)


3- انگیزه _ وجود یک نیاز به اجرا و عمل، دارای هدف و انجام هدف گذاری، دارای نگرش و دیدگاه همراه با نوآوری، دارای استقامت برای مقابله با مشکلات

4- جاه طلبی_ نیاز به تاثیرگذاری و موثر بودن در فعالیتها، مورد توجه و جذاب بودن، تشخیص داده شدن و کاملا مشخص بودن


5- انعطاف پذیری_ برخی از مردم خلاق تر از دیگرانند و به معنای واقعی کلمه همیشه پر از ایده های ناب هستند

6- مقاومت پایین عاطفی_ دارای تمایل به تجربیات منفی عاطفی، بی تباتی بیشتر عاطفی در مودها و حالات احساسی و و پایین آمدن اعتماد به نفس در این موقعیتها.


7- جامعه پذیری پایین و معاشرتی نبودن_ دارای یک تمایل به اینکه خیلی محتاط و با ملاحظه نباشند ، کله شق و لجباز هستند و اشتباه ها و خطاها را در ایده ها و کارهای دیگران پیدا می کنند.

پروفسور مارتینسن می گوید: " از میان این هفت ویژگی شخصیتی، جهت یابی و انعطاف پذیری(ویژگی اول و پنجم)؛ فاکتورهایی هستند که بیشترین میزان هدایت به سمت تفکر خلاق را دارند؛ جهت یابی به نبوغ و هوش و استعداد مربوط است و انعطاف پذیری هم با بینش ونگرش و بصیرت شخص ارتباط دارد. بقیه 5 ویژگی ، تمایلات وفاکتورهای انگیزشی را توصیف می کنند که روی خلاقیت تاثیر می گذارند یا جرقه هایی بسوی خلاقیت می زنند!.. این هفت ویژگی شخصیتی ،با کنش و تاثیرمتقابل بر یکدیگر، نوع اجرا وعملکرد ِشخص خلاق را مشخص می کند و برآن تاثیر می گذارد" .


عوامل موثر بر خلاقیت

توانایی ها و ویژگی های متنوع افراد خلاق ممکن است در سنین پایین بروز کند

در طی یک تحقیق دیگر ، مجله زندگی در ژوئن 1994 در مورد یک گروه از راهبه‌هایی که 80 ساله، 90 ساله و 100 ساله بودند، مقاله‌ای را منتشر کرد. همه این زنان باهوش بودند و هیچ نشانه‌ای از بیماری آلزایمر در آن‌ها مشاهده نشد چون به گفته خودشان آن‌ها بسیار علاقه‌مند بودند

هر روز به بازی‌های فکری (پازل) بپردازند و ذهن خود را به کار بگیرند. این مقاله به این حقیقت توجه داشت که ما با ایجاد اتصالاتی در راه‌های خنثی مغز، فکر می‌کنیم. از نظر عصب‌شناسی این عمل ”کاربرد شکل‌پذیری وابسته" نامیده می‌شود.

اگر ما به ایجاد اتصالات خنثی جدید، ادامه ندهیم، مغز شروع به خشک شدن می‌کند و این آغاز اختلالات پیری است.

ما از روش‌های عادی و از روی عادت فکر، برای نزدیک شدن با چالش‌های زندگی استفاده می‌کنیم و از این راه روش کارهای یکنواختی را در مغز به وجود می‌آوریم. در واقع مکانیسم مغز را برای تقکر با سیستم عملکرد کامپیوتری مجهز می‌کنیم. اگر این مفهوم را بپذیریم که ذهن با خودآگاهی بر روی مغز عمل می‌کند، می‌توانیم درک کنیم که نیاز داریم نوعی انعطاف‌پذیری در مغز ایجاد کنیم تا انعطاف‌پذیری در ذهنمان هم شکل بگیرد.

انجام بازی‌های فکری نه تنها راه فوق‌العاده‌ای برای حفظ هوشیاری ذهن به شمار می‌رود، بلکه بخش‌های مختلف مغز را به کار می‌گیرد. برخی از بازی‌های فکری نیمکره چپ و برخی نیمکره راست مغز را تحریک می‌کنند. بیشتر ما در سیستم مدارس عمومی آموزش دیده‌ایم. صرفا عادات منطقی نیمکره چپ ما مورد توجه قرار می‌گرفت. خواندن و نوشتن، بیشتر شکل‌هایی از کاربرد عددی و حسابی تفکر متوالی و ترتیبی را شکل می‌داد. همچنین استدلال و تعقل، ویژگی تفکر نیمکره چپ مغز است.

استفاده از نیمکره راست مغز، با پرداختن به هنر، ورزش، موسیقی یا شکل‌های دیگری از کلی‌نگری، توانایی در قضاوت و موقعیت و فاصله اشیا و شکل‌های صوتی آموزش، انجام می‌گیرد. شما می‌توانید، نیمکره راست مغز عمل بینش و بصیرت است و بینش همان شناخت ناگهانی جواب‌هاست. با پرورش و به کارگیری توانایی‌هایمان، برای بینش، فهم و بصیرت، راه‌هایی بالقوه برای شکل گرفتن نبوغ و استعداد گشوده‌ایم.


دو ویژگی برای خلاق تر شدن

1- شوخ‌طبعی و بذله‌گویی
خنده بهترین دارو است. علم ثابت کرده است که خنده ارگان‌های داخلی بدن را ماساژ می‌دهد و هضم غذا و جریان خون را بهبود می‌بخشد. شوخ‌طبعی همچنین آندرفین‌ها را در مغز رها می‌سازد و در ما حس خوشی و سلامت ایجاد می‌کند.

شوخ‌طبعی توانایی برای شناخت و تشخیص چیزهایی مضحک و بی‌معنی و غیرمنطقی در هر شرایطی، و پذیرش آن است. شوخ‌طبعی توانایی برای این است که فرد خودش و دیگران را زیاد از حد جدی نگیرد و از روابط خشک و سرد حذر کند. حس شور و شادی به آرامش ذهن و انعطاف‌پذیری بیشتر کمک می‌کند.

اگر زندگی نوابغ را بررسی کنیم، می‌بینیم که بیشتر آن‌ها شوخ‌طبع بوده‌اند افرادی چون: انیشتن، آلبریت شوایتزر، شوناردو داوینچی، شکسپیر، گوته و ...

2- فکر بکر
فکر بکر عنصر دیگری است که یک ذهن خلاق را می‌پروراند و کمک می‌کند هر روز را با داستان‌های امیدوارکننده و روحیه‌بخش شروع کنید. داستان‌ها و افکاری که به شما روحیه می‌بخشند و در طول روز شما را هدایت می‌کنند و ذهن شما را در جایگاه رفیع و ممتازی قرار می‌دهند.

وقتی روح شما بهبودی می‌یابد، توانایی شما برای درک کردن و دریافت راه‌های خلاق به طور گسترده افزایش می‌یابد. و این جوهر نگرش خلاق است، علاقه برای رسیدن به افق‌های جدید.

ذهن خلاق به انعطاف‌پذیری که موجب فکر بکر می‌شود، نیاز دارد. فکر بکر نگرش‌های کودکانه از شور و نشاط و پذیرش زندگی را یادآور می‌شود. به عبارتی به ما حس شادی و نشاط کودکانه و حس شور و خرمی دست می‌دهد. پس روز خود را با این احساس شروع کنید در نتیجه هر چیزی که در مسیر شما قرار می‌گیرد، شیرین خواهد شد و راه‌حل‌ها و توجیهات خلاق آشکار خواهند شد، حتی در سخت‌ترین چالش‌های زندگی.