هشتمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با مشارکت ۶۷ درصدی واجدین شرایط رای دادن برگزار شد.
به گزارش ایسنا، هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری روز ۱۸ خرداد سال ۱۳۸۰ برگزار شد و خاتمی ۴ سال دیگر در پاستور باقی ماند. در این دوره از انتخابات، سیدعبدالواحد موسوی لاری و سیدمرتضی مبلغ به ترتیب سمت وزیر کشور و ریاست ستاد انتخابات کشور را بر عهده داشتند.
ثبت‌نام ۸۱۴ داوطلب
ثبت‌نام از نامزدهای این دوره از انتخابات ریاست جمهوری از ۱۲ تا ۱۶ اردیبهشت انجام شد. ۸۱۴ داوطلب در آن انتخابات ثبت‌نام کردند. در آن دوره‌ها ستاد انتخابات کشور از همه کسانی که قصد حضور در انتخابات داشتند، ثبت‌نام می‌کرد و به همین دلیل تعداد زیادی از افرادی که حداقل معیارها هم برای داوطلبی در انتخابات نداشتند، ثبت‌نام می‌کردند.
تایید صلاحیت ده داوطلب
شورای نگهبان هم صلاحیت ۱۰ داوطلب یعنی احمد توکلی، علی شمخانی، عبدالله جاسبی، حسن غفوری فرد، منصور رضوی، شهاب الدین صدر، علی فلاحیان، مصطفی هاشمی‌طبا، محمود کاشانی و سیدمحمد خاتمی را تایید کرد. شمخانی وزیر دفاع و هاشمی‌طبا ریاست سازمان تربیت بدنی در دولت اول خاتمی بودند که به رقابت با وی پرداختند، اما مهمترین رقیب خاتمی، احمد توکلی بود که شعارهای اقتصادی داشت و منتقد سخت عملکرد دولت خاتمی بود.
توکلی بعدها درباره انتخابات سال ۸۰ گفت: «در نزدیکی آن انتخابات، مجدد افراد مختلفی در میان جناح اصول‌گرایی جمع شدند تا در مورد انتخابات بحث و تصمیم‌گیری شود. در آنجا تلاش کردم این موضوع را طرح و اثبات کنم که من بهترین رقیب برای خاتمی هستم و تأکید کردم که کثرت نامزدها باعث کاهش رأی ما و افزایش رأی خاتمی می‌شود. در آن انتخابات، نیروهای اصولگرا راهبرد تکثیر نامزدها را انتخاب کردند؛ ولی من در آن جمع تأکید کردم که این راهبرد، حتی از منظر ساده رفتار یک مصرف‌کننده هم معقول نیست.»
توکلی که شعار انتخاباتی خود را «جمهوری دوم» و «عقلانیت و عدالت» انتخاب کرده بود درباره عملکرد اقتصادی دولت خاتمی معتقد بود: « آقای خاتمی در حوزه اقتصادی، ادامه‌دهنده مسیر آقای هاشمی بود و هیچ کار جدیدی در حوزه اقتصاد نکرد؛ الا اینکه تلاش کرد لیبرال سرمایه‌داری را ایرانیزه کند که ای‌کاش حداقل ایرانیزه می‌کرد.»
شعار خاتمی«فردای بهتر برای ایران اسلامی» بود. رسانه‌ها آن زمان درباره ثبت‌نام خاتمی نوشتند که او با چشمانی گریان به ستاد انتخابات آمد و به‌خاطر بُغضی که داشت چند بار صحبت‌هایش قطع شد و این بیت حافظ که «در عاشقی گریز نباشد زسوز و ساز/ استاده‌ام چو شمع، مترسان ز آتشم» را خواند. منتقدان این حرکت خاتمی را نمایشی توصیف کرده بودند. دیگران معتقد بودند که احساسات او برای تحت فشار بودن از سوی منتقدین خود از سوی جریان راست به خاطر شرایط اقتصادی کشور و جریان چپ به خاطر محقق نکردن مطالبات سیاسی آنها بود.
هاشمی در خاطرات خود از روز ۹ فروردین سال ۸۰ با اشاره به ملاقات علی یونسی وزیر اطلاعات وقت با او و گفت وگو درباره احتمال کاندیدا شدن خاتمی در انتخابات ریاست‌جمهوری نوشته است که «گفتم، در مورد آقای خاتمی، اگر ایشان تصمیم داشته باشد که توجه جدی نسبت به سازندگی و معاش مردم داشته باشد، آمدن‌شان خوب است، وگرنه کشور دچار مشکل می‌شود. گفت (یونسی)، ما هم به ایشان توصیه کرده‌ایم که اولویت را مثل دولت شما به امور سازندگی بدهد.»
مشارکت ۶۷ درصدی
تعداد واجدین شرایط بیش از ۴۲ میلیون نفر بود که حدود ۲۸ میلیون نفر آنها در انتخابات شرکت کردند و میزان مشارکت به حدود ۶۷ درصد رسید.
انتخاب خاتمی
این انتخابات در روز ۱۸ خرداد برگزار شد و خاتمی بیش از ۲۱ میلیون رای بدست آورد و برای دومین بار به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. ترتیب آرای نامزدهای این انتخابات به شرح زیر است:
۱- سیدمحمد خاتمی، ۲۱ میلیون و ۵۹۴ هزار و ۷۰ رای
۲- احمد توکلی، ۴ میلیون و ۳۸۳ هزار و ۱۹۰ رای
۳- علی شمخانی، ۷۳۴ هزار و ۹۳۲ رای
۴- عبدالله جاسبی، ۲۵۹ هزار و ۳۲۵ رای
۵- محمود کاشانی، ۲۳۷ هزار و ۳رای
۶- حسن غفوری فرد، ۱۲۸ هزار و ۸۰۱ رای
۷- سیدمنصور رضوی، ۱۱۴ هزار و ۴۸۶ رای
۸- شهاب الدین صدر، ۶۰ هزار و ۳۸۹ رای
۹- علی فلاحیان، ۵۴ هزار و ۹۷۴رای
۱۰- سیدمصطفی هاشمی طبا، ۲۷ هزار و ۸۵۳ رای
