امان‌الله قرایی درباره کاهش گرایش به ازدواج گفت: عوامل متعددی از قبیل مسائل اقتصادی و اشتغال در کاهش میل به ازدواج مؤثر هستند. علاوه بر آن به طور کلی در دنیا چهار عامل در این موضوع دخیل بوده که سال‌ها قبل خطر آن را در ایران اعلام کرده‌ام.
این جامعه شناس افزود: دانشگاه،۴ سال،سربازی ۲ سال و کار ۲ تا ۳ سال، سن ازدواج را عقب می‌اندازد. علاوه بر اینها تأثیرات بیرون از منزل هم مؤثر هستند. به عنوان مثال روابط نامشروعی که بین برخی از زنان متأهل و جوانان یا بین دختران و پسران وجود دارد، همگی باعث گرایش کمتر و تأخیر در ازدواج می‌شوند.
قرایی با بیان اینکه این مسائل، اطمینان به ازدواج و پای‌بندی به خانواده را کاهش می‌دهند اظهار داشت: در نتیجه ازدواج صورت نمی‌گیرد. بنده تأکید می‌کنم که باید وظیفه مداری و مسئولیت پذیری را به شکل عملی در مدارس و دانشگاه‌ها به جوانان آموزش دهیم. به عنوان مثال، دختران، درون خانواده و مدرسه با تمام وظایف زندگی آشنا شده و آنها را انجام دهند.
وی گفت: یکی دیگر از عوامل تأخیر در ازدواج، ترس از ازدواج، ترس از مسئولیت‌پذیری و وظیفه مداری است.
این جامعه شناس با اشاره به بدبینی دختران و پسران نسبت به یکدیگر، گفت: در گفت‌وگو با جوانان متوجه می‌شویم که آنان دید بد، به همدیگر داشته و نمی‌توانند اعتماد کنند.
قرایی افزود: در جامعه‌ای که جوانان به هم اطمینان ندارند، معنویات کاهش یافته، شادی و نشاط کم شده و آزادی پنهانی وجود دارد، چه انتظاری داریم که دختران و پسران ازدواج کنند. همچنین پای‌بندی به تعهدات اخلاقی و ارزش‌های دینی و سنتی کاهش پیدا کرده است.
وی با اشاره به اینکه سریال ماهواره‌ها، بی بند و باری را ترویج می‌دهند، گفت: بیشتر خانواده‌های ایرانی ماهواره تماشا می‌کنند. ماهواره یعنی فساد، طلاق و بی‌بندو باری. برنامه‌های ماهواره به صورتی است که به جوانان آموزش می دهد که طرف ازدواج نرفته و آزاد باشند.
این جامعه شناس با بیان اینکه مسئله ازدواج از نظر جامعه شناسی یک پدیده تام است، تصریح کرد: یعنی پدیده‌ای که مجموعه عواملی در آن مؤثر هستند. هر پدیده اجتماعی یک علتی نبوده و چند عاملی است. به عنوان مثال برخی افراد که ثروتمند بوده و همه شرایط را دارند، ازدواج نمی‌کنند، چون اطمینان ندارند و آن را عامل پایبند شدن، می‌دانند و این موضوع برای جامعه فاجعه است.
قرایی مسئله اشتغال را مهم دانست و گفت: در حال حاضر ۵ میلیون نفر از جوانان فارق‌التحصیل دانشگاه‌ها بی‌کار هستند، بنابراین بالا بودن حجم بی‌کاری، هزینه زندگی، مسکن، خط فقر و همچنین نداشتن امنیت شغلی و عدم اطمینان به یکدیگر از عوامل مهم کاهش گرایش به ازدواج هستند.
وی به عامل مهاجرت اشاره کرد و گفت: مهاجرت در کاهش این میل، مؤثر است و برخی از افراد که به آینده ناامید بوده، با مشاهده شرایط نامساعد اجتماعی، مجبور به ترک کشور می شوند.
این جامعه شناس تصریح کرد: در پی عدم ازدواج، مشکلات عدیده‌ای از جمله اعتیاد، فحشا و روسپیگری، آوارگی، قتل و جرم و جنایت به وجود می‌آید.
قرایی اظهار داشت: در سال ۱۹۷۸ در کنفرانس مصر، فقط ۲ کشور ایران و آمریکا با سقط جنین موافقت نکردند، چون سقط جنین را عامل از بین بردن بنیان خانواده می‌دانستند. به همین دلیل آمریکا از آن زمان به بعد در مورد تقویت خانواده و فرهنگ‌سازی، صدها فیلم تولید کرد.
وی با اشاره به اینکه یکی از علل کاهش این گرایش، مسئله ای به نام ازدواج سفید است، گفت: اسم ازدواج سفید را «هم باش‌های سیاه» گذاشته‌ام، چرا که نه ازدواج است و نه سفید و باید اسم ازدواج سفید را نفی و تخطئه کرد.
این جامعه شناس با بیان اینکه برخی‌ها تجرد گرایی در پیش گرفته‌اند اظهار داشت: ۳۳ درصد از دختران و پسران جامعه مجرد هستند و ۱۹ درصد کسانی که ازدواج کرده‌اند، یک فرزند دارند و ۱۴ درصد فرزندی ندارند که یک فاجعه محسوب می‌شود.
قرایی گفت: در مذهب کاتولیک، زنی که طلاق می‌گیرد حق ندارد به کلیسا رفته و دعا بخواند یعنی طرد می‌شود و طلاق از نظر دین مسیحیت و مذهب کاتولیک منفور است در حالی که ما آزادانه می‌گوییم از هر ۴ ازدواج، یک طلاق اتفاق می‌افتد که این هم فاجعه است.
وی افزود: بنابراین زنگ خطر به صدا درآمده و باید شادی و نشاط، امنیت شغلی،جانی و مالی در جامعه به وجود آید.
این جامعه شناس برای پیشنهاد بالا بردن ازدواج، به صحبت‌های حضرت آقا درباره ازدواج که در دیدار با دانشجویان داشتند، اشاره کرد و گفت: باید واسطین خود جوش ازدواج را تقویت کرد. یعنی مثل گذشته که واسطه‌هایی در محل‌ها بودند و جوانان و اصل و نسب آنها را شناخته و به خانواده‌ها معرفی می‌کردند هم، امروز وجود داشته باشند و ازدواج جوانان در محلات تقویت شود.
قرایی افزود: با این روش، ترس از آشنایی برای ازدواج از بین می‌رود چرا که خانواده‌ها در آن دخیل هستند، چون در صورت عدم دخالت خانواده در ازدواج، زندگی پا برجا نمی‌ماند.
وی با مؤثر بودن دوران نامزدی اظهار داشت: بررسی‌های انجام گرفته، نشان می‌دهد در ازدواج‌هایی که دوران نامزدی وجود نداشته، آمار طلاق بالا است چرا که با گذراندن این دوره، شناخت بین دختر و پسر حاصل می‌شود.
این جامعه شناس افزود: حدود یک سال نامزدی بسیار مناسب است، البته محرمیت وجود نداشته باشد. به دختران توصیه می‌کنم که وقار و متانت خود را در این دوران،حفظ کنند در غیر اینصورت به آنها لطمه وارد می‌شود.
