پنج شرکت نفتی بزرگ جهان از زمان آغاز جنگ اوکراین که به افزایش شدید قیمت‌های انرژی و قبوض مصرف‌کنندگان منجر شد، بیش از یک چهارم تریلیون دلار سود کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، در سال ۲۰۲۲، صنعت نفت به دلیل سودهای هنگفتی که شرکت‌های بزرگ نفتی برای آن سال گزارش کرد، هدف حملات متعدد سیاستمداران بلندپایه قرار گرفت.
این همان سالی بود که حمله نظامی روسیه به اوکراین، به افزایش شدید قیمت نفت و گاز منجر شد و به نوبه خود، افزایش چشمگیر سود شرکت‌های بزرگ نفتی را به دنبال داشت و جهان توسعه یافته یادآوری واضحی را گرفت که امنیت انرژی، امری قطعی نیست. همچنین به خاطر آورد که نفت و گاز همچنان مبنای عملکرد عادی هر اقتصادی هستند.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، این صنعت را به سود جویی در جنگ، متهم و تهدید کرد از سود بادآورده این صنعت، مالیات خواهد گرفت. دولت انگلیس و دولت‌های اروپایی متعددی، به تهدیدهای خود برای دریافت مالیات از سود بادآورده این شرکت‌ها عمل کرده و مالیات جدیدی را اعمال کردند.
اکنون، سازمان غیرانتفاعی گلوبال ویتنس، بار دیگر به محاسبه این سودها پرداخته و گزارشی را منتشر کرده که نشان می‌دهد شرکت‌های بزرگ نفتی از زمان شروع جنگ اوکراین، بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار درآمد داشته‌اند.
هنگامی که شرکت‌های بزرگ نفتی در سال اول پاندمی کووید، به سودهای هنگفتی رسیدند، سهامداران خوشحال زیادی را به همراه داشتند بدون این که با واکنش‌هایی از سوی جهان سیاست روبرو شوند. اما وقتی شرکت‌های بزرگ نفتی سودهای کلانی به دست آوردند زیرا بخش وسیعی از جهان متوجه شد نمی‌تواند تامین نفت و گاز خود را قطعی بداند، این شرکت‌ها ناگهان هدف اتهامات سودجویی از جنگ قرار گرفتند.
طبق گزارش گلوبال ویتنس، پنج شرکت بزرگ نفتی در جهان شامل بریتیش پترولیوم، شل، توتال انرژی، اکسون موبیل و شورون، حدود ۲۰۰ میلیارد دلار بین سهامداران خود تقسیم کردند، در حالی که آنها در حال انجام این کار بودند، بیش از ۱۰ هزار غیرنظامی در جنگ اوکراین کشته شدند.
بر اساس گزارش اویل پرایس، تلاش برای مقصر دانستن شرکت‌های بزرگ نفتی برای همه چیز، تبدیل به یک روش استاندارد برای بسیاری از سازمان‌های غیرانتفاعی شده است. طرح یک ارتباط تصادفی بین عملکرد مالی شرکت‌های بزرگ نفتی در طول بحران انرژی اروپا که ناشی از جنگ بود، کمی زیاده‌روی است. آنچه که این بحران در واقع نشان داد اهمیت اساسی هیدروکربن‌ها برای امنیت انرژی اروپا یا در واقع هر بخش دیگر از جهان بود.
در واقع، این بحران روشن کرد با وجود تلاش‌های اروپا برای گذار از هیدروکربن به برق کم‌کربن، نفت و گاز و حتی زغال‌سنگ، هنوز برای سیستم انرژی این قاره ضروری هستند. افزایش قیمت به اندازه کافی گواه این بود که این کالاها با وجود تلاش نخبگان سیاسی برای خلاصی از شر آنها، حیاتی باقی مانده‌اند.
با گذشت دو سال از آغاز جنگ اوکراین، اوضاع تغییر کرد و متعاقب آن، بحرانی که ۲۰ میلیارد دلار سوددهی به سهامداران شرکت‌های بزرگ نفتی را به همراه داشت هم تغییر کرد. کمبود عرضه و در نتیجه نابودی تقاضا در سال ۲۰۲۲، از بین نرفت.
نابودی تقاضا حتی زمانی که قیمت نفت و گاز به سطوح بسیار مطلوب‌تری کاهش یافتند، ادامه یافت زیرا اروپا مجبور شد از واردات گاز روسیه از طریق خط لوله، به گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) از خاورمیانه و آمریکا سوئیچ کند و معلوم شد ال‌ان‌جی، کمی گران‌تر از گاز خط لوله است. همچنین دریافت که انرژی گران قیمت، باعث رشد اقتصادی قوی نمی‌شود.
در حال حاضر، بزرگترین اقتصاد اتحادیه اروپا و همچنین انگلیس که ششمین اقتصاد بزرگ جهان است، در رکود هستند. در هر دو مورد، ریشه‌های رکود اقتصادی را می توان در بحران انرژی که در واقع قبل از ورود نیروهای روسیه به شرق اوکراین در فوریه سال ۲۰۲۲ آغاز شده بود، جست‌وجو کرد. این وضعیت در پاییز سال ۲۰۲۱ آغاز شد که اولین نشانه‌های کمبود عرضه در بازار گاز طبیعی نمایان شد.
شرکت‌های بزرگ نفتی در سال ۲۰۲۳، سود بسیار پایین‌تری از سال ۲۰۲۲ داشتند. هیچ کس حتی یک کلمه درباره آن صحبت نکرد، درست مانند زمانی که شرکت‌های بزرگ نفتی، میلیاردها دلار را در طول رکود تقاضا برای نفت در سال ۲۰۲۰ از دست دادند.
با وجود خشم فزاینده عمومی و انتقاد از ماشین سود سوخت فسیلی، پیش‌بینی می‌شود پنج شرکت بزرگ که ارقام کل سال مالی آنها در هفته‌های آینده منتشر می‌شود، برای سال ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار به سرمایه‌گذاران خود سود دهند.
طبق گزارش گاردین، موسسه اقتصاد انرژی و تحلیل مالی در گزارشی (IEEFA) اعلام کرد این شرکت‌ها احتمالا امسال، با وجود کاهش قیمت‌های بازار کالاها که منجر به کاهش سود می‌شود، پول بیشتری به سهامداران پرداخت خواهند کرد.
