جواد اوجی وزیر نفت گفته است: "همه پول‌های فروش گاز ایران در بانک TBI (بانک تجارت عراق) دریافت می‌شود. البته شروطی دارند که این پول‌های دریافتی برای خرید دارو و کالاهای اساسی اختصاص داده شود که به طرف عراقی گفتیم این محدودیت برداشته شود و امیدواریم با رایزنی‌ها این اتفاق بیفتد".

 

براساس این خبر مشخص می شود وزارت خزانه داری امریکا موافقت کرده ایران بتواند از بخشی از پول خود در عراق استفاده کند اما تنها می تواند برای خریدن دارو و کالاهای اساسی غذایی هزینه کند. یعنی این پول امکان انتقال به تهران یا خرج کردن برای سایر موارد را ندارد.

 

پول ایران به ارز عراقی (دینار) در بانک تجارت عراق سپرده گذاری شده اما به دلیل تحریم ها امکان تبدیل این پول به دلار یا انتقال پول وجود ندارد.

 

ایران به عراق گاز و برق صادر می کند. دولت عراق هم پول آن را به ارز عراقی (دینار) و حساب ایران در بانک عراقی واریز می کند اما به دلیل تحریم امریکا، ایران نمی تواند این پول را به دلار دریافت یا ارز دیگری تبدیل کند. همچنین نمی تواند آن را به بانک دیگری منتقل کند.

 

تنها با صدور مجوز وزارت خزانه داری امریکا امکان تبدیل این پول به دلار یا ارز دیگر و انتقال به بانک های دیگر ممکن می شود. وزارت خزانه داری امریکا هم فقط برای خرید دارو و غذا مجوز صادر می کند.

مبلغ این پول ایران در عراق رقمی بین ۱۰ تا ۱۸ میلیارد دلار است. چون پول ایران در بانک عراقی و به دینار است ایران هیچ استفاده ای از آن نمی تواند بکند چون تنها می تواند در بازار عراق خرید کند.

 

این شیوه ای از تحریم های امریکاست که در سراسر جهان، پول های زیادی از ایران متوقف مانده است و تهران قادر به استفاده و دسترسی به این پول ها نیست.

 

براساس این تحریم،‌ امریکا اجازه استفاده از دلار برای ایران را نمی دهد در نتیجه پول ایران به ارزهای محلی در کشورهای مختلف باقی مانده ولی امکان تبدیل به دلار یا انتقال به دیگر بانک ها نیست.

 

وزارت خزانه داری امریکا مدیریت پول های متوقف شده ایران در خارج از کشور را برعهده گرفته است

 

این شیوه تحریم امریکا علیه ایران از زمان دولت اوباما – احمدی نژاد آغاز شد و تاکنون ادامه دارد. دولت امریکا هم در مراحل مختلف سختگیری و آسان گیری در این تحریم داشته است.

 

هدف از این تحریم هم در گام اول قطع دسترسی تهران به درآمدهای اصلی خارجی خود و در گام دوم،‌ مقابله با تامین مالی برنامه نظامی، هسته ای و ... ایران است.

 

این بخشی از تحریم های بزرگتر امریکا علیه ایران است که در بخش دیگری، برنامه صفرسازی صادرات نفت ایران هم اجرا شد. با این جزئیات که هر 6 ماه، 20 درصد از صادرات نفت ایران کاهش یابد تا صادرات نفت ایران به صفر برسد.

 

این دو تحریم در دولت اوباما علیه ایران اجرا ولی با دستیابی به برجام در دوره روحانی – اوباما، متوقف شد. سپس در دوره ترامپ و با خروج او از برجام و بازگشت به تحریم های حداکثری، دوباره ازسرگرفته شد و تاکنون نیز ادامه دارند. در دوره فعلی رئیسی - جو بایدن، هر دو تحریم اجرا می شوند اما چین توانسته با خرید نفت از ایران و پرداخت پولش، تحریم ها را دور بزند ولی سایر مشریان، خرید نفت ایران را متوقف کرده اند.

 

همین تحریم امریکا باعث شده ایران نتواند پول های متوقف شده خود در کشورهای متعددی را دریافت کند. آمار دقیقی از کشورها و مبلغ پول ها در دست نیست اما با پیگیری خبر رسانه ها می توان گفت هم اکنون ایران پول های متوقف شده ای در سریلانکا، هندوستان و کره جنوبی دارد. تا سال های زیادی ایران پول متوقف شده زیادی در چین نیز داشت اما سفیر ایران در پکن به تازگی گفته است ما هیچ طلبی از چین نداریم.

 

دریافت چای از سریلانکا و برنج از پاکستان و هندوستان به جای طلب ایران در همین چارچوب قابل اشاره هستند. در اصل ایران مجبور شده با پول متوقف شده اش در بازار کشور بدهکار خرید کند.

 

همین شرایط درباره طلب ایران از کره جنوبی نیز صادق است. ایران به کره جنوبی نفت صادر کرده و دولت سئول هم پول ایران را پرداخت می کند اما این پول به ارز کره جنوبی (وون)‌ و به حساب ایران در یکی از بانک های کره است اما به دلیل تحریم امریکا تبدیل این پول به دلار یا به ارز دیگر یا انتقال آن به بانک دیگر در نقطه دیگری از جهان غیرممکن است.

 

در اواخر دولت احمدی نژاد (سال 1391)‌ رسانه های غربی برآورد کرده بودند به دلیل تحریم های امریکا، رقمی حدود 100 میلیارد دلار ایران در بانک های جهان متوقف شده است.

 

تنها راه برای تبدیل پول ایران به دلارو انتقال آن به دیگر بانک ها نیز صدور مجوز وزارت خزانه داری امریکاست. وزارت خزانه داری آمریکا هم صرفا برای خرید دارو و غذا مجوز صادر می کند و اجازه تبدیل این پول به دلار و انتقال پول به دیگر بانک ها را ممکن می سازد. صدور مجوز خرید غذا و دارو توسط وزارت خزانه داری امریکا هم بعد از تقاضا و بررسی انجام می شود.

 

در نتیجه می توان گفت خرج کردن بخش مهمی از پول ایران در خارج از کشور در گرو تصمیم گیری وزارت خزانه داری امریکاست و این کشور مدیریت پول های ایران در خارج از کشور را عهده دار شده است. 

 

این تحریم دولت امریکا علیه ایران، در عمل بخش مهمی از اقتصاد ایران را به شکل "نفت در برابر غذا" تبدیل کرده است که برای سال ها برای عراق صدام اجرا شد.

 

در سال 1995 سازمان ملل متحد برای کمک به عراق و کاهش تاثیرات تحریم بر مردم این کشور، برنامه نفت در برابر غذا را راه اندازی کرد. 

 

براساس این برنامه که با مصوبه شورای امنیت سازمان ملل متحد اجرا شد در برابر صادرات نفت عراق، این کشور می توانست غذا و دارو وارد کند. تولید و صادرات نفت عراق هم به حداقل خود رسیده بود.