تسنیم: ثیل(مَرغ) به کسر ثا و سکون یا و لام لغت عربی تخم و تخمه و خومه و به ترکی پیلان افردی و در تنکابن گرگ جرواش و به فارسی بید گیاه نامند و گویند که آن نوعی از حرشف است.
ماهیت آن: صنفی گیاهی است که در کنار آبها و راه و زمینهای نمناک میروید و مفروش بر روی زمین و مخصوص به زمانی نیست و شاخهای آن دراز و باریک و با گرهها و بندهای بسیار و برگ آن بسیار ریزه و سرهای آن تند و اندک صلب مانند صعتر و بر سر هر گرهی و بندی رسته و گل آن مابین سرخی و سفیدی و طعم گیاه آن بیمزه و بیخ(ریشه) آن مادام که تر و تازه است آن را میخورند طعم آن شیرین بیمزه و با اندک حرافت(تیزی) و قبض و دواب آن را میخورند و طعم گرههای آن شیرینتر و صنف دیگر گرههای آن عریض و نرم. و منبت(محل رویش) آن گفتهاند در بابل بسیار است و در راهها میروید.
آیا میدانید «چمن» خاصیت درمانی دارد؟
طبیعت آن: سرد و خشک و با قوّت قبض و بیخ آن لذع(سوزاننده) و لطیف است.
افعال و خواص آن:
آشامیدن دم کرده یا جوشانده آن:
جهت دل پیچه، زخم های مثانه و سخت ادراری مفید میباشد.
دمکرده یا جوشانده ریشه آن:
جهت شکستن سنگ کلیه و زخم مثانه مفید میباشد.
و آب گیاه آن:
از نیم رطل (هر رطل معادل 409 گرم میباشد) تا یک رطل جهت رفع سموم اقسام مارها و سگ حارگزیده و سوزش ادرار و حبس شدن آن و همینطور در شکستن انواع سنگها، تبهای گرم و بیماری سل به غایت مجرب است.
و ضماد ریشه آن:
جهت التیام جراحتهای تازه و مادام که خونآلود باشد و گزیدن حیوانات موذی و سمی نافع است.
ضماد خاکستر ریشه آن:
جهت قطع خون بواسیر (هموروئید) و تحلیل ورم ها و خشکانیدن زخم ها به غایت نافع است.
و تخم آن:
به غایت ادرارآور است و جهت قطع قی و اسهال و ریختن مواد به معده و احشا و شکستن سنگ کلیه و مثانه و زخم آن مفید است.
و قسم سیّم آن را چون در ظرف زجاجی(شیشهای) بر آتش ملایم بسوزانند و در ظرف مس بسایند ضماد آن را جهت قطع خون بواسیر مجرب شمردهاند و گویند زیاده بر سه مرتبه احتیاج نمیشود که هر مرتبه نیم درم(هر درم معادل سه گرم) آن را بمالند و ضماد تازه آن با روغن گل بغایت ملین و منضج و محلل است.