ایسنا: سوم ماه رجب مصادف است با شهادت دهمین اختر ولایت، به همین مناسبت به مختصری از زندگی‌نامه این امام بزرگوار می‌پردازیم.

امام هادی(ع) در سال 212 هجری قمری دیده به جهان گشود پدر بزرگوارش امام محمد تقی جوادالائمه (ع) و مادرش سمانه از زنان درست کردار پاکدامنی بود که دست قدرت الهی او را برای تربیت مقام ولایت و امامت مأمور کرده بود، و چه نیکو وظیفه مادری را به انجام رسانید.

نام آن حضرت- علی - کنیه آن امام همام " ابوالحسن" و لقب‌های مشهور آن حضرت "هادی" و "نقی" بود. حضرت امام هادی(ع) پس از پدر بزرگوارش در سن 8 سالگی به مقام امامت رسید و دوران امامتش 33 سال بود. در این مدت حضرت علی النقی (ع) برای نشر احکام اسلام و آموزش و پرورش و شناساندن مکتب و مذهب جعفری و تربیت شاگردان و اصحاب گرانقدر گام‌های بلند برداشت. نه تنها تعلیم و تعلم و نگاهبانی فرهنگ اسلامی را در مدینه عهده دار بود، لحظه‌ای از آگاهانیدن مردم و آشنا کردن آنها به حقایق مذهبی نمی‌آسود.

یکی از درس‌هایی که این امام همام به ما می‌دهد نیاز به امامت است چرا که طبق سخن امام، امامت از بنیادهای اساسی دین اسلام است که بدون آن امامت و کمال این دیانت محقق نمی‌شود و هرگز از آن بی نیاز نخواهد شد. احتیاج به امامت تنها برای اداره امور دینی نیست بلکه امامت در تمامی بخش‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی اسلام نقش تعیین کننده‌ای دارد و استقلال، سیادت، امنیت، آزادی و آرامش امت مسلمان را تضمین می‌کند. شاید اساسی‌ترین علت نیاز به امامت، مسئله انسان سازی باشد. امام و امامت است که فضیلت و نیکی را در جامعه گسترش می‌دهد و روح‌هایی به استواری کوه می‌پروراند، امامت است که خودمحوری، غرور، طمع، حسد و دیگر انحرافات را از ریشه می‌خشکاند و با تمامی کجروی‌ها نبرد می‌کند.

مکتب‌های کلامی در زمان امام هادی (ع)

مکاتب متعدد به ویژه معتزله و اشاعره در زمان این امام رواج یافته بود و نظریات کلامی فراوان در زمان امامت امام علی النقی (ع) جامعه اسلامی پدید آمده بود. مباحثی مانند جبر، تفویض، امکان یا عدم امکان رؤیت خدا، جسمیت خدا. بنابراین امام (ع) می‌بایست هدایت و رهبری فکری شیعیان را شدت می‌بخشید و آرا و نظریات مطرح شده را با استدلال‌های قاطع و محکم، باطل می‌کرد.

اکثر مناظرات امام، پیرامون موضوعات کلامی بود و در نهایت، برتری مبانی اعتقادی شیعه ثابت می‌شد. به عنوان مثال می‌توان به نامه امام در پاسخ سؤال مردم اهواز درباره موضوع جبر و تفویض اشاره کرد که به موجب آن، نظریه درست را که نه جبر است و نه تفویض، به اثبات رسید.

هم چنین گروه باطل و منحرف غلات در دوران امامت امام هادی (ع) فعال، با افکار پوچ و بی اساس بودند و خود را شیعه معرفی می‌کردند. آنان درباره امام غلو می‌کردند و گاهی خود را منصوب از طرف امام قلمداد می‌کردند. بدین وسیله موجبات بدنامی شیعیان را فراهم می‌آوردند. امام هادی (ع) از این گروه تبری جسته و با آن مبارزه می‌کرد.

یادگاری امام هادی(ع) برای شیعیانش

زیارت جامعه کبیره یکی از مهمترین و با ارزشترین زیارت نامه‌ها است که امام هادی (ع) برای شیعیان به یادگار گذاشته است، زیارت جامعه که به تعبیر علامه مجلسی(ره) از نظر سند و روایت از صحیح‌ترین و قوی‌ترین زیارات ائمه علیهم السلام است یادگاری عظیمی است که در حرم هر یک از ائمه معصومین علیهم‌السلام آن زیارت را می‌خوانیم.

زیارت جامعه کبیره صحیفه امام شناسی است که در آن امام هادی(ع) به موسی بن نخعی، شیوه سخن گفتن با مقام عصمت را تعلیم فرموده است.

شمه‌ای از روایات نورانی امام هادی(ع)

امام هادی (ع) به کسی که در ستایش از ایشان افراط کرده بود فرمودند: از این کار خودداری کن که تملق بسیار، بدگمانی به بار آورد و اگر برادر مؤمنت مورد اعتماد تو واقع شد، از تملق او دست بردار و حسن نیت نشان ده.

امام فرموده‌اند: از کسی که نسبت به او کدورت و کینه داری، صمیّمیت و محبّت مجوی. همچنین از کسی که نسبت به او بدگمان هستی، نصیحت و موعظه طلب نکن، چون که دیدگاه و افکار دیگران نسبت به تو همانند قلب خودت نسبت به آن‌ها می‌باشد.

امام در احادیث گهربار دیگری می‌فرماید: حسد موجب نابودی ارزش و ثواب حسنات می‌شود.

تکبّر و خودخواهی جذب کننده دشمنی و عداوت افراد می‌باشد.

عجب و خودبینی مانع تحصیل علم خواهد بود و در نتیجه شخص را در پستی و نادانی نگه می‌دارد.

منابع:

کتاب ”خاندان عصمت علیهم السلام” تالیف سید تقی واردی