روزنامه شهروند: چند روزی می‌شود که عکس‌های تازه از دریاچه ارومیه با رنگ قرمز آب آن بین ایرانی‌ها دست‌به‌دست و در سایت‌های خبری منتشر می‌شود؛ موضوعی که در روزهای گذشته تعدادی را نگران کرده و این سوال را پیش آورده که آیا قرمز شدن آب دریاچه ارومیه به نفع آن است یا به ضرر آن.
حالا عکس‌های ماهواره‌ای ناسا هم از این روزهای دریاچه ارومیه منتشر شده و این پژوهشگران ایرانی و آمریکایی‌اند که می‌گویند قرمز شدن دریاچه ارومیه، نه‌تنها نشانه بدی نیست که نشان برگشتن حیات به این دریاچه است. در عکسی که توسط ایستگاه بین‌المللی فضایی گرفته شده، مشخص است در زمان‌های عادی، دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران معمولا مخلوطی از رنگ سبز و آبی است.
از طرف دیگر «معصومه ابتکار»، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم دیروز گفته است که دریاچه ارومیه به وضع تثبیت رسیده است. او با اشاره به بهبود وضع دریاچه ارومیه نسبت به گذشته، عملکرد ستاد احیای دریاچه را مثبت ارزیابی کرده است: «هماهنگی بین دستگاه‌ها و تأمین اعتبار کار بسیار دشواری است که ستاد در این زمینه عملکرد خوبی داشته است. در مجموع تاکنون کار ستاد احیای دریاچه ارومیه خوب پیش رفته که بهبود وضع دریاچه نشانگر این عملکرد مناسب است و درحال حاضر دریاچه ارومیه از وضع بهتری نسبت به گذشته برخوردار است.»
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در ادامه گفته درحال حاضر تثبیت وضع دریاچه ارومیه صورت گرفته و دریاچه در شرایط خوبی به‌سر می‌برد: «در مورد کاهش شدید سطح آب دریاچه ارومیه در ماه‌های خرداد و تیر پیش‌بینی‌هایی شده بود اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد اما طبیعی است که افزایش دما، تبخیر و کاهش بارندگی در این فصل سال روی دریاچه اثر بگذارد.»
ابتکار با بیان این‌که از ابتدا شروع کار ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز انتظار احیای آن در مدت کوتاه وجود نداشته است، ادامه داده است: «احیای دریاچه یک برنامه درازمدت است و برای آن یک بازه ١٠ تا ١٥ساله پیش‌بینی شده است. سه‌سال ابتدایی برنامه‌های ستاد بر تثبیت وضع دریاچه تمرکز داشت که با عملکرد خوب آن و بارندگی‌ها محقق هم شد و شرایط خوبی برای دریاچه رقم خورد.»
به گفته او: «یکی اصلاح الگوی کشت و آبیاری است که با همکاری وزارت جهاد کشاورزی صورت می‌گیرد و دیگری بحث سازمان‌های محلی بانوان و زنان روستایی است که در زمینه آموزش محیط زیست، اصلاح الگوی کشت، معیشت‌های جایگزین و... فعالیت می‌شود تا با این اقدامات آب بیش‌تری برای انتقال به دریاچه ذخیره شود.»
در روزهای گذشته اما اظهارنظرهای مختلفی درباره وضع این روزهای دریاچه ارومیه منتشر شده است. مثلا یکی از اعضای سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا درباره با رنگ سفید اطراف دریاچه ارومیه گفته است: «٦٠ رود به این دریاچه متصل شده‌اند و آنها دریاچه را پر از مواد معدنی و نمک می‌کنند. به این دلیل که راه خروجی از دریاچه ارومیه وجود ندارد تنها راه خروج آب از آن تبخیر است و نمک‌ها هم تبخیر نمی‌شوند و به شکل مواد معدنی بازتابنده‌ای در می‌آیند که در اطراف ساحل ته‌نشین می‌شوند. این نمک‌ها از فضا به شکل رنگ سفید اطراف دریاچه در می‌آیند.»
او درباره با رنگ قرمز دریاچه هم گفت: «اما رنگ قرمزی را که در تصاویر ماهواره‌ای دیده می‌شود می‌توان به نوعی باکتری نسبت داد، این باکتری‌ها در شرایط بسیار شور رشد می‌کنند، آنها رنگدانه‌های صورتی و قرمزی تولید می‌کنند و وقتی تعداد این باکتری‌ها زیاد می‌شود آب‌های بسیار شور قرمز یا صورتی می‌شوند. دیدن این رنگ از فضا نشان از محیطی است که بسیار شور است.»
تحقیقات موسسه تحقيقات علوم شيلاتي هم حرفی مشابه با حرف‌های مشابه با عضو سازمان آمریکایی را نشان می‌دهد؛ شرايط دمايي بالا در وضعيت فعلي و كمبود اكسيژن باكتری‌هايي نمكدوست از جنس‌های‌هالو باكتريوم و هولوكوكوس و آر كو باكترها به شدت تكثير پيدا كرده است؛ به‌طوری كه تراكم آنها در اين شرايط به حدود ۱۰۳ تا ۱۰۵ عدد در ميلي ليتر آب دريا رسيده و از آن‌جايي كه اين باكتری‌ها پروكاريوت هستند يعني رنگيزه‌های داخل سلول آنها به صورت پراكنده در سيتوپلاسم و بدون غشای محافظ قرار گرفته اند، بنابراين به راحتي نور خورشيد را جذب و آن را منعكس مي كنند و اين امر موجب ايجاد رنگ قرمز مايل به صورتي تا زرشكي آب درياچه اروميه مي‌شود. سایت ناسا هم با استناد به تحقیقی که که در سال ٢٠١١ منتشر شده علت قرمز شدن رنگ دریاچه ارومیه را باکتری‌هایی می‌داند که نشان می‌دهند آن محیط بسیار شور است.
با این حال رنگ قرمز ابتدا در شمال درياچه ديده شد و بعد به جنوب رسيد. پس از بارش‌ها و عمليات انتقال آب از سوی ستاد احيای درياچه آب تازه به درياچه راه يافت و تا حد زيادی از شوری كاست. اينطور كه مسعود تجريشي، مدير دفتر برنامه ريزی و تلفيق ستاد احيای درياچه اروميه مي گويد، با ورود آب تازه، فعاليت بيولوژيكي در سطح درياچه تا حد زيادی بالا رفته و اين خبر خوبي است: «جلبك آبي و جلبك سبز آبي يا سولفور هر كدام ميتوانند رنگ آب را به‌طيفي خاص بدل كنند.» به گفته تجريشي «رشد كشند قرمز» كه چند باری به‌عنوان دليل سرخي درياچه گفته شده، درست نيست. «كشند قرمز»، خاص آب‌های شيرين است و امكان ندارد در درياچه‌ای به اين شوری رشد كند و برای دريا بد است چون اكسيژن آب را مي گيرد و آبزيان را مي‌كشد.
